رئیس اتاق کرمان با اشار به اینکه تامین مالی و مبادلات مالی از مهم‌ترین مباحثی است که وجود دارد و دغدغۀ همۀ فعالان اقتصادی و صادرکنندگان است، با طرح پیشنهاد تولید یک برند به نام کرمان و پاکستان گفت: امیدواریم پاکستان به محلی برای صادرات مجدد و دروازه ورود به شرق تبدیل شود و ما بتوانیم تحریم‌هایی که مستقیما متوجه ایران است را با این روش به حداقل برسانیم.
سیدمهدی طبیب‌زاده، در نشست تخصصی مبادلات مالی با پاکستان در همایش تخصصی معرفی بازار پاکستان از سلسله رویدادهای توسعه بازار اتاق کرمان،افزود: همه توصیه می‌کنند به جای مبادلات تجاری، تهاتر کالایی انجام شود که این کار منوط به توافق دولت پاکستان است.
وی با بیان اینکه هدف از این جلسات تبادل تجربیات و ارائه راهکار است، اظهار کرد: امیدواریم گشایشی در کار اتفاق بیفتد، کرمان بتواند تجارت بسیار خوبی را با پاکستان داشته باشد و در مبادلات به راهکارهای عملی، به شکل تهاتر و سایر روش‌هایی مالی که دوستان می‌دانند، برسیم. طبیب‌زاده، ضمن قدردانی از اعضا و رئیس اتاق زاهدان گفت: دست همکاری و همراهی با اتاق بازرگانی زاهدان و همچنین اتاق مشترک ایران و پاکستان را می‌فشاریم و امیدواریم دو استان با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشند، زیرا این مسیر، مسیر پر خیر و برکتی است.
وی بیان کرد: اتاق کرمان از این اقدامی که انجام داده خوشحال است و نتایجی که به دست آمده بیش از حد انتظار است. وی خاطرنشان کرد: ویژگی اتاق کرمان این است که موضوعات را چند وجهی مطرح می‌کند، تبادل نظر می‌شود، به راهکار می‌رسند و بعد پیگیری می‌کند تا به نتیجه برسد. طبیب‌زاده افزود: من مطمئنم که اگه پنج یا شش تصمیم در جمع این چند روز گرفته شود که منجر به برقراری ارتباط بشود، برد اتفاق می افتد.
وی یادآور شد: من پیشنهاد دادم کار مشترک را می‌توان با توجه به محصولات کشاورزی، لبنی و صنعتی و همچنین تولید برنج و میوه‌های گرمسیری انجام داد تا سبد کالا با ایران با سرمایه‌گذاری مشترک در مناطق ویژه مرزی دو کشور یا مراکز پاکستان تکمیل شود.
بزرگترین چالش در صادرات کشور است
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و امور زیربنایی اتاق کرمان نیز در این نشست بیان کرد: موضوع مبادلات مالی در شرایط فعلی کشور که ما تقریبا مبادلات رسمی و استاندارد با هیچ کشوری نداریم و یا این مبادلات بسیار محدود است، بزرگترین چالش در صادرات کشور است و تبدیل به موضوعی شده که هزینه‌های صادرات وزارت خارجه کشور را به شدت افزایش داده است.
علی نقوی، با اشاره به ظرفیت بزرگ موجود در کشور پاکستان و غفلت استان‌های کشور در برقراری مبادلات تجاری با این کشور، افزود: کشور پاکستان با بیش از 250 میلیون نفر جمعیت، پرجمعیت‌ترین کشور هم‌مرز با ایران است که ظرفیت تجارت خارجی بزرگی برای کشور ایجاد می‌کند.
وی با بیان اینکه توسعه تجارت خارجی و توسعۀ صادرات ایران فقط از مسیر رفع تحریم‌ها می‌گذرد و هر مسیر دیگری غیراستاندارد است، ادامه داد: مقایسۀ تولید ناخالص داخلی دو کشور ترکیه و ایران طی بیست سال گذشته نشان می‌دهد، تولید ناخالص داخلی ایران در این مدت حدود صد میلیارد دلار کاهش پیدا کرده و در مقابل این رقم در ترکیه از مرز هزار میلیارد دلار عبور کرده است.
وی یادآور شد: تولید ناخالص داخلی کشور امارات که نه کشاورزی و معدن دارد، نه آب و هوای خوبی دارد و مساحت آن به اندازۀ مکران است، پنجاه درصد از ایران بیشتر است و این نتیجۀ یک حکمرانی خوب است. عضو هیات نمایندگان اتاق کرمان با تاکید بر اینکه تحریم‌ها باید رفع شود، گفت: یکی از وظایفی که ما در اتاق بازرگانی داریم این است که مسائل را به‌صورت منطقی و واقعی به اعضای اتاق منتقل کنیم و در عین حال در کنار حاکمیت قرار بگیریم تا بهترین تصمیم گرفته شود و کشور در یک مسیر خوب برای توسعه قرار گیرد.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: در حال حاضر متولی صدور خدمات در کشور سازمان توسعه تجارت است که بسیار مغفول مانده و قرار است کمیته مشترکی برای صدور خدمات ایجاد شود زیرا صدور خدمات یک اقدام چندوجهی است و مانند صدور کالا نیست. نقوی ادامه داد: در دنیا واگذاری پروژه‌ها توسط دولت‌ها انجام می‌شود و تقریبا در همه کشورها شرکت‌های ایرانی پذیرفته نمی‌شوند.
وی گفت: شاید تعداد بسیار محدودی شرکت ایرانی فعال در خارج از کشور داشته باشیم اما اگر مصمم هستید باید آموزش ببینید زیرا شرایط چند وجهی است. رئیس کمیسیون سرمایه گذاری و امور زیربنایی اتاق کرمان تاکید کرد: بحث صدور خدمات هیچ راهی جز رفع تحریم‌ها ندارد.
صادرات به پاکستان با فعالیت مرکز مبادلۀ ارز تسهیل شده است
در ادامه عضو کمیسیون مالی اتاق مشترک بازرگانی ایران و پاکستان اظهار کرد: از سال 1400 تفاهم‌نامه‌ای بین اتاق زاهدان و اتاق کویته امضا شد تا با اختیاراتی که از طرف اتاق‌های مرکزی به آن‌ها داده شد، مسئولیت برگزاری مناسبات پایاپای را فراهم و سازوکار آن را برای اجرایی شدن دنبال کنند. نوروزی افزود: در سال 1401 کشور پاکستان ابلاغیه‌ای را تهیه و آن را برای اجرا به طرف ایرانی اعلام کرد و این ابلاغیه سازوکاری بود که پاکستان می‌خواست در کشور خود اجرا کند اما این کار عملیاتی نشد و روی کاغذ باقی ماند.
وی خاطرنشان کرد: در سال 1402 یک فرایند پیشنهادی در اتاق زاهدان و اتاق مشترک ایران و پاکستان تهیه شد که متناسب با شرایط ارزی و تجاری آن مقطع کشور سازگاری داشت تا تجارت را با ارزهای ملی اجرا کنیم. وی گفت: چند مشکل در این رابطه وجود داشت که برای آن نیاز بود تا بانک مرکزی و گمرک همکاری‌هایی داشته باشند که بر همین اساس جلساتی در اتاق ایران با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی و متولی برگزار شد اما پیشنهاد جدیدی ارائه نشد و با توجه به تغییرات سیاسی کشور این کار به طول انجامید.
عضو کمیسیون مالی اتاق مشترک بازرگانی ایران و پاکستان یادآور شد: از سال 1403 با شروع فعالیت مرکز مبادلۀ ارز داخل ایران، فضا در کشور گشایش یافت و چالش‌ها برطرف شد، اما به آن‌چه که مد نظر ما بود نرسیدیم. وی با بیان اینکه ما علاوه بر تحریم‌های خارجی، یکسری تحریم‌های داخلی را هم ایجاد کردیم، افزود: ما در عمل سیستم بانکی را کنار گذاشتیم.
نوروزی خاطرنشان کرد: برای رفع چالش تعهدات ارزی که اصلی‌ترین چالش این مراودات است باید این اعتبار را به بازرگان بدهیم تا با توجه به ارتباطات قدیمی که تجار در کشورها دارند، آن را حل کنند. وی توضیح داد: در حال‌حاضر در فضای فعلی تجاری با کشور پاکستان مبادلات ارزی به صورت بسیار سنتی انجام می‌شود و صرافی‌هایی که در کشور پاکستان هستند، صرافی‌های رسمی و مجوزداری نیستند که با ما همکاری می‌کنند بلکه صرافی‌های اعتباری هستند.
عضو کمیسیون مالی اتاق مشترک بازرگانی ایران و پاکستان با اشاره به نوع سیستم سیاسی حاکم بر پاکستان، گفت: سیستمی نظامی و بحث‌های پولشویی، موانع بزرگ و اصلی هستند. وی اظهار کرد: همچنین در بحث صادرات و واردات کشور پاکستان، اولین و دومین کشور آمریکاست و حجم مبادلات بالایی با آمریکا دارد و به شدت تحت تاثیر نفوذ و اعمال نظر آمریکایی‌هاست.
نوروزی، با اشاره به تحریم‌ها و مشکلات مبادلات تجاری، گفت: در فضای فعلی تجاری کشور، بحث رمزارزها مطرح می‌شود که این موضوع می‌تواند کمک کند اما چون نقص رفع تعهد ارزی باز هم پا برجاست، استفاده از رمز ارزها عملا راهگشا نیست و استفاده از روش سنتی که کارمزد پایین‌تری دارد، توصیه می‌شود.وی بیان کرد: در حال حاضر سیستم بانکی ایران برای افراد خارجی هم افتتاح حساب انجام می‌دهد و ما در بخش‌های خدمات فنی و مهندسی و در بخش‌های پیمانکاری می‌توانیم از ظرفیت صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی که سیستم بانکی صادر می‌کند، استفاده کنیم.
نوروزی تاکید کرد: نیاز است برای رسیدن به حجم مبادلات 10 میلیون دلاری که هدف‌گذاری دو کشور است، روش‌های مبادلات را افزایش بدهیم یعنی حتی از ظرفیت رمزارزها و یا ظرفیت معادلات روش سنتی هم استفاده کنیم زیرا چالش‌هایی که در رابطه با حکمرانی، تحریم‌ها و سیستم حاکمیتی پاکستان وجود دارد، به این راحتی قابل حل نیست.
تمایل بسیار بخش خصوصی پاکستان برای تجارت با ایران
نایب رئیس اول اتاق مشترک بازرگانی ایران و پاکستان نیز در ادامه با بیان اینکه 97 درصد صادرات کشور به پاکستان از مرزهای زمینی، هوایی و دریایی، استان سیستان و بلوچستان انجام می‌شود، گفت: تجار منطقه ما اکثرا با پاکستان به‌صورت اعتباری کار می‌کنند.
امان الله شهنوازی، با اشاره به واردات کالاهای اساسی کشور مانند برنج، گوشت و دانه‌های روغنی از پاکستان، افزود: برای تخصیص ارز واردات برنج 10 ماه پول در بانک بلوکه می‌شود تا ارز ما را می‌دهند. برنج وارد و مصرف می‌شود اما تاجر پاکستانی با اعتبار تاجر ایرانی صبر می‌کند و در مقابل ما در فصل خرما یا گاز کالای صادراتی به آن‌ها می‌دهیم.
شهنوازی توضیح داد: روش صادرات در استان سیستان و بلوچستان به چهار صورت است. یک تجارت رسمی است که با کارت‌های بازرگانی انجام می‌شود، یک تجارت بازارچه‌ای داریم که آن هم تقریبا رسمی است و دو تجارت دیگر به شیوۀ پیله‌وری و کولبری انجام می‌شود که صادرات کارت‌ها و بازارچه در آمارها قید می‌شود اما صادرات پیله‌ور و کولبری نه.
وی با بیان اینکه برای برگشت پول مسئله بانکی نداریم و آخرین ال سی استان مربوط به سال1360 است، اظهار کرد: بازرگانان پاکستانی اگر کالای درست بفرستیم به تعهدات خود عمل می‌کنند. نایب رئیس اول اتاق مشترک بازرگانی ایران و پاکستان با اشاره به مشکات موجود در مرزهای ایران با پاکستان، گفت: ایران چهار مرز رسمی با پاکستان دارد که مرز ریمدان از نظر مسافری آزاد است ولی از لحاظ ترانزیت قفل است.
وی تاکید کرد: بخش خصوصی پاکستان بسیار تمایل دارد با ایران همکاری کند و اگرچه از نظر حاکمیت زیر نظر نیروهای نظامی هستند اما بانک مرکزی و قوه قضائیه آن مستقل است. شهنوازی افزود: اگر تاجری را اتاق بازرگانی زاهدان تضمین کند پول او در مبادلات تجاری با پاکستان قابل وصول است به شرط اینکه با تاجری معامله شود که اتاق کراچی، کویته یا زاهدان آن را تضمین کند.
سرکنسول ایران در کویته پاکستان نیز اظهار کرد: تجار و بازرگانان باید خود را از حاکمیت جدا کنند زیرا تحریم‌ها بر جمهوری اسلامی تحمیل می‌شود و برای اشخاص مشکلی در این زمینه وجود ندارد. علیرضا رجایی افزود: دلیل موفقیت کسانی که در این مسیر به اهداف خود رسیدند این است که مرجع آن‌ها مردم، استعدادهای فردی و ارتباطات شخصی بوده نه دولت.
وی تاکید کرد: راه بسته‌ای در پاکستان وجود ندارد، شیوۀ کار در پاکستان نشدنی نیست و بسیاری از کارها را می‌توان از طریق ارتباط‌های شخصی انجام داد. رجایی، همچنین به تجار پیشنهاد داد: می‌توانید با راه‌اندازی پایگاه تجاری کار مبادلات و معاملات تجاری را هم‌زمان با پاکستان و افغانستان انجام دهید.
وی افزود: باید به سمت خصوصی‌سازی برویم. دولت باید کنار برود تا بخش خصوصی به آن سرویس بدهد. رجایی اظهار کرد: باید سیستمی از تمامی استان‌ها تعریف کنیم و همه در هدف ما حرکت کنند تا به نتیجه برسیم. وی در پایان گفت: سرداران اقتصادی کشور افراد خوشنام هستند و تمام دنیا به آن‌ها اعتماد می‌کنند.
دولت پاکستان به خواست مردم در روابط تجاری احترام می گذارد
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان نیز در این نشست بیان کرد: کار با پاکستان سهل و ممتنع است یعنی در آنِ واحد کار غیرممکن است و در همان لحظه همان کار به ساده‌ترین شکل قابل انجام است. مراد نعمتی زرگران، افزود: دولت در پاکستان در ظاهر کار قرار دارد و در پس صحنه، بخش خصوصی بسیار قوی فعال است.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان با بیان اینکه روابط ایران و پاکستان بسیار در هم تنیده است، ادامه داد: ما هیچ وقت فروشندۀ خوبی نبودیم و باید مارکتینگ و مذاکرات بین‌المللی و حتی پروتکل‌های رفتاری و مذاکره‌ای را یاد بگیریم و پاکستانی‌ها در این موضوع در دنیا زبانزد هستند و از لحاظ ارتباطات بین‌المللی، بیشترین و بهترین شبکه های دنیا را دارند.
وی ادامه داد: ما یک ظرفیت همپوشان بزرگ با پاکستان داریم و بزرگترین جمعیت خارجی فعال در ایران پاکستانی‌ها هستند. نعمتی، با اشاره به تحریم‌های اعمال شده علیه جمهوری اسلامی خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر در شرایط سخت تحریم هستیم که بسیار اسف‌بار است و خودمان نیز موانع را اضافه می‌کنیم، خودزنی، مسائل شخصی، جزیره‌ای تصمیم گرفتن، تصمیمات مدیران خلق‌الساعه و … سبب شده در شرایط سختی قرار بگیریم.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی عراق و پاکستان تحت تاثیر مستقیم آمریکاست، اظهار کرد: ما شدیدا در تعهدات ارزی مشکل داریم اما تجارت مانند آب است و راهش را پیدا می‌کند و ما می‌توانیم با پاکستان پروژه‌های ساده را تعریف کنیم و آرام پیش برویم تا کار انجام شود.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان توضیح داد: از سال 2016 پاکستان به خاطر مسائل FATF هر نوع انتقال کالا از مسیر دریا را منوط به یکسری از فرم‌ها کرده که باید حتما از طریق بانکی پیش بروید اما یک دادگاه رای صادر کرده و به دلیل مسائل تحریم، ایران، افغانستان و روسیه را از این کار مستثنی کرده است.
وی بیان کرد: در حوزه نقل و انتقال زمینی، صرافی آن اعتبار را ندارد و خیلی از پاکستانی‌ها از این مسیر متضرر شدند اما روابط دو کشور آن‌قدر در هم تنیده است که تجارت همچنان ادامه دارد. نعمتی خاطرنشان کرد: دولت پاکستان سنت را دنبال می‌کند و به خواست مردم احترام می‌گذارد و خردجمعی در پاکستان به‌صورت نانوشته حاکم است و در مسائل تجاری با ایران نیز وقتی مردم و بخش خصوصی خواستار واردات کالای ایرانی هستند، دولت می‌پذیرد.
وی با بیان اینکه از مسیر درست رفتن و طمع نکردن سبب می‌شود کار تجارت با پاکستان به راحتی پیش برود، گفت: هیچ کشوری به اندازۀ پاکستان برای ما مزیت ندارد به شرط اینکه تجارت با پاکستان از مسیر درست، با ریسک پایین و چشم باز انجام شود. نعمتی تاکید کرد: ما تحریم هستیم و به بازارهای دنیا دسترسی نداریم اما پاکستان دروازه ورود ما به شرق است.
گفتنی است در این نشست فعالان اقتصادی پرسش های خود را مطرح و پاسخ های خود را از مسئولان فعال در حوزه پاکستان دریافت کردند.
