رئیس اتاق کرمان با اشاره به اهمیت توسعه صادرات استان، به ارائه پیشنهاداتی تحول آفرین در این ارتباط پرداخت و گفت: از جمله این پیشنهادات تغییر نگرش و همچنین ایجاد اتاق فکر صادرات دیجیتال است.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان، سیدمهدی طبیب زاده، در همایش بزرگداشت روز صادرات در محل اتاق کرمان، با ابراز امیدواری برای تبدیل این همایش به نقطه آغاز تحول در صادرات استان کرمان، افزود: آمارها نشان می دهد که متناسب با ظرفیت های استان برای صادرات کرمان اقدام موثری انجام نشده و همواره شاهد تکرار کالاها، بازارهای صادراتی و صادرکنندگان هستیم. رئیس اتاق کرمان با تاکید بر اینکه برای توسعه صادرات استان کرمان باید اقداماتی متفاوت و جدی صورت پذیرد، ادامه داد: باید نگرش و روش های خود را تغییر داده و راه حل های جدیدی ارائه دهیم؛ همه با ظرفیت های معدنی و کشاورزی کرمان آشنا هستند اما باید آنها را تبدیل به برند کنیم؛ در این راستا راهبرد ما نه صرفا افزایش صادرات بلکه تغییر سبد صادراتی استان است.
وی گام نخست برای توسعه صادرات استان کرمان را تغییر نگاه از “فروشنده مواد خام” به “ارائه دهنده راه حل” عنوان کرد و گفت: گام دوم ایجاد اتاق فکر صادرات دیجیتال است زیرا دیپلماسی اقتصادی سنتی کافی نیست و باید یک مرکز عملیات دیجیتال راه اندازی کنیم. طبیب زاده، افزود، این اتاق فکر با استفاده از ظرفیت های هوش مصنوعی داده های لحظه ای تقاضا در پلتفرم هایی مانند آمازون و علی بابا را رصد می کند(تا تولیدکنندگان همزمان با دنیا اطلاعات داشته باشند)؛ همچنین شبکه ای از بازاریابان محلی در بازارهای هدف برای محصولات کرمان ایجاد و فرایندهای بانکی، گمرکی و لجستیک را برای صادرکنندگان کوچک و متوسط تسهیل می کند.
رئیس اتاق کرمان با توصیف فضای فناوری استان(وجود دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی، پارک های علم و فناوری، شرکت های دانش بنیان و مراکز علمی متعدد)، خاطر نشان کرد: در گام سوم، کرمان باید به مرکز نوآوری مواد اولیه استراتژیک و با ارزش افزوده بالا تبدیل شود؛ باید این بنیان را ایجاد کنیم که استان در اقتصاد دیجیتال و فناور دیگر کالای خام را صادر نکند. وی با اشاره به برنامه اتاق کرمان برای ایجاد پلتفرم اقتصاد جهانی، تاکید کرد: پایه همه تصمیم ها باید بر دانش باشد، شرکت های دانش بنیان محور کار قرار گیرند و صادرات و تولید، دانش بنیان باشند که در اتاق کرمان به این موضوع توجه شده است زیرا معتقدیم اگر بر پایه دانش تولید انجام ندهیم، صادرات ما در دنیا قابل رقابت نخواهد بود.
طبیب زاده، با اشاره به طرح “10، 40، 50″ اتاق کرمان برای تحقق ۱۰ میلیارد دلار صادرات، ۴۰ محصول صادراتی به۵۰ کشور هدف، اظهار کرد: در حال حاضر استان کرمان کمتر از سه هزار میلیارد دلار درآمد ارزی دارد و برای رسیدن این عدد به 10 میلیارد دلار، تولیدات باید صادرات محور و دارای ارزش افزوده بالا باشد. وی با بیان اینکه کرمان به انباری برای مواد اولیه و خام تبدیل شده است، افزود: تلاش جدی باید بر این باشد تا کالاهایی با ارزش افزوده بالا تولید و به بازارهای متنوع صادر و فرصت را برای جوانان فراهم کنیم. طبیب زاده، دیپلماسی فعال و معرفی ظرفیت ها، رفع موانع گمرکی و بازاریابی تشکیل”شبکه پشتیبانی حقوقی فوری”، رفع گلوگاه های لجستیکی و زیرساختی، کاهش هزینه و زمان صادرات ایجاد”کریدور سبز گمرکی” را از دیگر راهبردهای کلیدی برای اجرای مدل “10، 40، 50” برشمرد.
مدیران مسیر صادراتی کرمان را تسهیل کنند
رئیس اتاق کرمان با بیان اینکه تداوم روش های گذشته همان نتایج گذشته را نیز به دنبال دارد، تصریح کرد: مدیران کشوری و استانی مسیر صادرات را تسهیل کنند؛ امروز در مرزها و در گمرکات کشور چند سازمانی رایج است و عدم وجود فرمانده واحد برای صادرات، صادرکنندگان را دچار سردرگمی می کند. وی بر تامین لجستیک برای صادرات استان تاکید کرد و افزود: اعمال تعرفه های ترجیحی یکی از مشکلات صادرکنندگان استان است؛ اگرچه توافقنامه اوراسیا فرصت خوبی را فراهم کرده اما در کشورهایی مانند روسیه، پاکستان و… رقبا توانستند طی توافقاتی کار خود را پیش ببرند و از صادرکنندگان ایران پیشی بگیرند.
رئیس اتاق کرمان در ادامه با درخواست از صادرکنندگان و بخش خصوصی استان برای راه اندازی خط تولید محصول با ارزش افزوده در شش ماه آینده، گفت: اتاق کرمان متعهد به پوشش 50 درصد از هزینه های مطالعات بازار و بازاریابی این خط تولید می شود. وی با درخواست از دستگاه های حاکمیتی برای ایجاد کریدور سبز گمرکی استان با تعهد پرداخت خسارت تاخیر در ترخیص کالا، اضافه کرد: از مراکز علمی استان می خواهیم پارک نوآوری مواد اولیه را با مشارکت اتاق بازرگانی برای تبدیل ایده ها به نمونه های اولیه قابل اجرا عرضه در بازار راه اندازی کنند.
تبدیل ثروت خفته به رونق پایدار
وی با تاکید بر اینکه کرمان دیگر نمی تواند و نباید تنها انبار خام ایران باشد، گفت: کرمان باید کارخانه ایده پردازی و ارزش آفرینی کشور شود این نقشه راه، نه یک آرزو بلکه یک بیزینس پلن اجرایی برای تبدیل ثروت خفته به رونق پایدار است. طبیب زاده، در بخش دیگری از سخناش به فعالیت های اقتصادی استان در زمان جنگ تحمیلی 12 روز نیز اشاره کرد و گفت: تولیدکنندگان استان کرمان در این چند روز به صورت 24 ساعته برای تامین مواد ضروری و مورد نیاز مردم پای کار بودند که این اقدام قابل تقدیر است.
نماینده تام الاختیار بانک مرکزی در کرمان مستقر شود
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق کرمان نیز در ادامه با اشاره به اینکه کرمان به قطب محصولات کشاورزی تبدیل شده است، گفت: با وجود تمام ظرفیت های ایجاد شده، مشکلات بسیاری برای صادرکنندگان وجود دارد که ناهماهنگی سیاستی، بی اعتمادی نهادها و بخشنامه های خلق الساعه همه از مشکلاتی است که سبب می شود صادرکنندگان حتی نتوانند برای یک هفته خود برنامه ریزی داشته باشند.
محمدعلی محمدمیرزائیان، با طرح این سوال که صادرکنندگان با تغییرات مداوم و نوسان نرخ ارز چگونه برنامه ریزی داشته باشند؟ ادامه داد: تک نرخی شدن ارز و نرخ ثابت از درخواست های اصلی صادرکنندگان است. وی استقرار نماینده تام الاختیار بانک مرکزی در استان کرمان را ضروری خواند و تصریح کرد: صادرکنندگان استان باید با این نماینده در ارتباط باشند زیرا با وجود تعهد ارزی مشکلاتی برای آنها ایجاد شده است. وی با اشاره به موضوع کارت اولی ها و تعیین سقف 100هزار دلاری برای صادرات آنها، گفت: در حالی که یک کانتینر پسته حدود 200 هزار دلار ارزش دارد، یک کارت اولی به انداره یک کانتینر پسته نمی تواند صادرات داشته باشد؛ وقتی موضوع صادرات در برابر واردات مطرح می شود یک صادرکننده چگونه در برابر 200 هزار دلار صادرات، 100 هزار دلار واردات انجام دهد؟
وی بر ساماندهی سامانه های صادراتی نیز تاکید کرد و ادامه داد: در اتاق بازرگانی، انجمن ها، کمیته ها و کمیسیون های تخصصی فعالیت می کنند و در خواست داریم کشور برای تصمیم گیری های خود از نظرات بخش خصوصی نیز استفاده کند. محمدمیرزائیان، بی توجهی به نظرات بخش خصوصی برای نرخ گذاری کالاها در گمرک، تعهدات ارزی، جریمه های مالیاتی و مشکلات کمرگی را از دیگر مشکلات صادرکنندگان استان کرمان برشمرد و اضافه کرد: قبل از تحویل بخشنامه ها به گمرک حتما باید نظرات انجمن ها و بخش خصوصی شنیده و هر تغییر در مقررات، شش ماه زودتر از اجرا، به صادرکنندگان اعلام شود. وی به ممنوعیت صادرات خرما در ماه رمضان نیز اشاره کرد و گفت: خرمای صادراتی با خرمای مصرف داخل متفاوت است و سازمان جهادکشاورزی و تصمیم گیران این حوزه باید متوجه این موضوع باشند و در ماه رمضان صادرات خرما را ممنوع نکنند.
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق کرمان با تاکید بر اینکه سازمان توسعه تجارت باید مدافع صادرکنندگان باشد، ادامه داد: با وجود این مشکلات کار صادرات تعطیل شده و صادرکنندگان به نام کنار رفته اند. وی به موضوع جریمه های مالیاتی صادرکنندگان و همچنین مشکلات سامانه جامع تجارت نیز اشاره کرد و گفت: یکی از موضوعات دیگر وجود کارت های بازرگانی رجیستری چین است که بازار دلالی ایجاد کرده و افراد خاصی که صادرکننده واقعی هم نیستند، می توانند با این کارت ها فعالیت تجاری انجام دهند. محمدمیرزائیان، در پایان خواستار ارائه خدمات مشاوره ای به صادرکنندگان شد و اظهار کرد: صادرکنندگان استان کرمان مشکلات بسیاری در مراجعه به سامانه ها دارند و خدمات مشاوره ای در این ارتباط باید ارائه شود.
مسئولان پیگیر حل مسائل صادرکنندگان باشند
امام جمعه کرمان نیز صادرات را یکی از پایه های اقتدار کشور دانست و بیان کرد: صادرات علاوه بر ارزآوری نشان دهنده علم و فرهنگ جامعه بوده و برای کشور شهرت به دنبال دارد. حجت الاسلام حسن علیدادی سلیمانی، با تاکید بر اینکه مسئولان باید صادرکنندگان را حمایت کنند، افزود: به سراغ صادرکنندگان بروید و مشکلات آنها را حل کرده و پیگیر مسائل آنها باشید تا صادرکننده احساس کند که مسئولان در کنار آنها هستند.
وی به وجود شورای راهبردی استان نیز اشاره کرد و افزود: در این شورا و با حضور نمایندگان سه قوه و نهادهای مختلف از جمله اتاق بازرگانی، مسائل اساسی استان مطرح و بررسی می شوند و موضوع صادرات می تواند یکی از مسائلی باشد که از طریق شورای راهبردی استان آن را پیگیری کنیم.
سیاست های تنبیهی صادراتی را تبدیل به سیاست های تشویقی کنید
عضو هیات نمایندگان اتاق کرمان با ابراز امیدواری برای بهتر شدن شرایط استان و استقبال بیشتر صادرکنندگان برای شرکت در بزرگداشت روز صادرات در سال های آینده، به ابلاغ سازمان توسعه تجارت برای ساماندهی کارت های بازرگانی اشاره کرد و گفت: هنوز و پس از گذشت چند ماه نتایج ملموسی را در این باره نمی بینیم و درخواست داریم این موضوع جدی گرفته شود. حامد بدرآبادی، با بیان اینکه صادرکنندگان می خواهند که کار قانونی انجام دهند و دوست ندارند که قانون گریز باشند، افزود: در شرایط فعلی صادرکنندگان دچار سردرگمی شده اند.
وی ادامه داد: وقتی صادرکننده باید ارز خود را در تالار ارز توافقی زیر قیمت بازار آزاد بفروشد، رقبا نباید بتوانند ارز خود را در بازار آزاد به فروش برسانند، اگر قرار باشد این روند انجام شود، صادرکننده نمی تواند ارز یک کیلوگرم محصول صادراتی خود را در تالار توافقی ارز، عرضه کند. رئیس کمیسون صنعت اتاق کرمان به موضوع عوارض صادراتی بر 238 قلم کالای صادراتی نیز اشاره کرد و گفت: چرا در کشور ما برای حمایت از صادرات به جای تشویق، تنبیه را در نظر می گیریم؟ دلیل اخذ عوارض صادراتی را جلوگیری از خام فرورشی اعلام می کنند اما چرا کالاهایی که درصد ساخت بالایی دارند را تشویق نمی کنید؟
وی ادامه داد: در مورد عوارض آب مجازی که یک درصد بر محصولات کشاورزی است چرا برای محصولاتی که درصد آب کمتری استفاده کرده اند، سیاست های تشویقی در نظر نمی گیریم؟ امیدواریم این سیاست های تنبیهی تبدیل به سیاست های تشویقی شود. نایب رئیس انجمن ملی خرما، به موضوع ارزش پایه صادراتی گمرکی نیز اشاره کرد و گفت: برای مشخص کردن ارزش پایه صادراتی با بخش خصوصی مشورت کنید. وی با گلایه از عدم حمایت وزارت جهادکشاورزی از صادرکنندگان محصولات کشاورزی، خاطرنشان کرد: ممنوع کردن صادرات محصولاتی مانند خرما برای حمایت از بازار داخلی و تعیین عدد بالا و کارشناسی نشده پایه صادراتی همه از مشکلاتی است که به صادرکنندگان ضربه می زند.
دستاورد اجرای بخشنامه رفع تعهد ارزی در کشور شفاف سازی شود
در ادامه عضو هیات نمایندگان اتاق کرمان با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر موضوعات اقتصادی، خاطرنشان کرد: نفوذی های اقتصادی در کشور را شناسایی و چالش های صادراتی را حل کنید. مجید حجت نوقی، با بیان اینکه چرا مسئله رفع تعهد ارزی در کشور را حل نمی کنید؟ ادامه داد: بانک مرکزی دستاورد اجرای بخشنامه رفع تعهد ارزی در کشور را از سال 1397 تاکنون شفاف سازی کند. رئیس کمیسیون معدن اتاق کرمان با بیان اینکه چرا نتایج حاصل از اجرای بخشنامه ایفای تعهد ارزی در سفره مردم نشان داده نمی شود؟ افزود: همه صادرکنندگان خسته شده اند و مسئولان باید دست به دست هم داده و مشکلات را حل کنند. وی با اشاره به بخشنامه های خلق الساعه که مشکلات متعددی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده اند، گفت: اگر فعالیت فعالان اقتصادی نباشد، سطح بیکاری در جامعه افزایش پیدا می کند؛ چرا از فرمایشات رهبر معظم انقلاب در مباحث اقتصادی استفاده نمی کنید؟
حجت نوقی، موضوع تعهد ارزی را به مثابه حق الناس و خلاف دین و شرع توصیف کرد و با طرح این سوال که تعهد ارزی بر محصولات کشاورزی چه دستاوردی برای بانک مرکزی داشته است؟ افزود: تعهد ارزی برای محصولات کشاورزی باید حذف شود زیرا سطح اشتغال بالایی در این حوزه برای استان وجود دارد و با اجرای این سیاست به نوعی از فعالیت های کشاورزی جلوگیری شده است. وی با بیان اینکه صادرکنندگان محصولات کشاورزی تنها سه ماه برای صادرات محصول خود فرصت دارند اما برای کارت ها سقف تعیین شده و از سوی دیگر تعهد ارزی مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است، گفت: نظام برای تصمیمات خود از نظرات بخش خصوصی استفاده کند.
فعالان اقتصادی کرمان از ظرفیت تجارت آزاد با اوراسیا استفاده کنند
معاون سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه چالش های حوزه تجارت با کمک اتاق بازرگانی جمع آوری شده و در حال پیگیری برای رفع آنها هستیم، اظهار کرد: موضوع عدم بازگشت ارز که این روزها به عنوان مهم ترین مشکل کشور در حوزه اقتصاد شناخته می شود، خود معلول علت بزرگتری است که باید اصلاح شود.
محمدصادق قنادزاده، با بیان اینکه مشکلات موجود، صادرکنندگان را به سمت روش های غیرمعمول مانند استفاده از کارت های اجاره ای سوق داده، گفت: امروز بانک مرکزی برای حل چالش های فعالان اقتصادی همراه تر شده، تالار دوم توافقی ارز باز شده و همه مشمولان بند 2 می توانند در تالار دوم، ارز خود را به قیمت توافقی به فروش برسانند و تلاش داریم ورودی این تالار را بیشتر کنیم تا فعالان اقتصادی به سهولت تامین ارز کنند. وی از پیگیری برای حل روش های رفع تعهدات ارزی با همکاری بانک مرکزی خبر داد و گفت: شرایط موجود کشور قطعا تبعاتی را بر اقتصاد کشور دارد به همین دلیل با همکاری بخش های مختلف، ستاد مقابله با تحریم ها فعال شده است.
قنادزاده، همکاری مجلس برای اصلاحات قانونی در بخش صادرات را ضروری دانست و اظهار کرد: در خصوص موضوع تهاتر نیز در شورای عالی امنیت ملی مصوبه ای داشته ایم و به صورت ویژه کار در این موضوع آغاز شده و فعالان اقتصادی استان کرمان در این موضوع می تواند فعال شوند. وی با اشاره به تغییر نقشه شرکای تجاری کشور و تمرکز بر کشورهای همسایه، اضافه کرد: با تک تک کشورها نقشه های جدیدی در حال تدوین است و اتاق بازرگانی و اداره صمت استان در این حوزه برای فعالان اقتصادی کار کنند.
قنادزاده، با اشاره به اینکه طرح هایی که جهش صادراتی ایجاد می کنند در ساختارهای دولتی مورد توجه قرار می گیرند، افزود: تجارت آزاد با اوراسیا ظرفیت فوق العاده ای است که فعالان اقتصادی استان به آن توجه کنند. وی به ضعف های زیرساختی صادراتی استان نیز اشاره کرد و گفت: سایت نمایشگاهی درخور شان و پایانه صادراتی چندان فعالی در استان نداریم و این زیرساخت ها باید فعال شوند.
نماینده مجلس مطرح کرد: ضرورت برنامه ریزی برای توسعه صادرات استان کرمان
نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی، صادرات را موتور محرکه و رمز بقای کشور دانست و با بیان اینکه افزایش صادرات غیرنفتی، قدرت کشور را بالا می برد، افزود: برگزاری چنین همایش هایی فرصتی برای تقدیر از صادرکنندگان و کمک به آنهاست و امیدواریم انگیزه ای باشد تا فعال تر باشند.
عبدالحسین همتی، با بیان اینکه برای حل مشکل رفع تعهد ارزی کار تحقیقاتی انجام و دستاوردهای آن مشخص شود، گفت: سازمان های دخیل در امر صادرات باید با هم هماهنگ شوند. وی به موضوع تعرفه ترجیحی نیز اشاره کرده و با بیان اینکه با پیمان های منطقه ای و چندجانبه می توانیم این مسئله را حل کنیم، ادامه داد: سیاست های صادراتی باید تغییر کرده و خام فروشی تبدیل به تولید محصول با ارزش شود. این نماینده مجلس با بیان اینکه در استان کرمان با همکاری اتاق بازرگانی و استانداری باید برای توسعه صادرات برنامه ریزی شود، ادامه داد: زیرساخت ها باید آماده و در کشور تسهیل گری شود.
در ادامه یکی از صادرکنندگان نمونه و فعال اقتصادی استان کرمان، مشکلات صادرکنندگان را در دو بخش داخلی و خارجی مطرح کرد و گفت: یکی از مشکلات صادرکنندگان استان در بخش فراسرزمینی دریافت ارزش کالا به ویژه در کشورهای حساس نسبت به قوانین مالیاتی و تجارتی است.
حسین افرازی، با برشمردن مشکلات صادرکنندگان در داخل کشور، بیان کرد: پیشنهاد می شود بخش خصوصی از موضوع رفع تعهد ارزی حذف شده و دولت براساس نرخ ارز آزاد از بخش خصوصی مالیات دریافت کند.
لیلی اورنگی، مدیرکل دفتر صادرات گمرک ایران، گفت: کرمان علیرغم اینکه استانی مرزی نیست اما ظرفیت های خوبی دارد که نشان دهنده فعالیت فعالان اقتصادی است و از دوران ایران باستان نقش تامین کنندگی داشته و نمونه خوب مردم ایران است و افتخار داریم که شهروند کرمان باشیم.
در پایان این همایش صادرکنندگان استان در دو بخش صادرکنندگان نمونه (در سال های 1401 و 1402) و شایسته تقدیر استان کرمان (در سال های 1401 و 1402) معرفی و تقدیر شدند که اسامی آنها به شرح زیر است.
صادرکنندگان نمونه استان کرمان در سال 1401
در گروه مصنوعات فلزی و فروآلیاژها:”شرکت بابک مس ایرانیان، شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر، شرکت فرومولیبدن کویر رفسنجان، شرکت فولاد زرند ایرانیان، شرکت فولاد سیرجان ایرانیان و مجتمع فرو آلیاژ رباط”، در گروه محصولات کشاورزی: “امیرحسین زرگرزاده، شرکت پسته الماس کویر جنوب و شرکت صادرات و واردات خشکبار ایلیا گستر سیرجان” و در گروه صنایع غیرفلزی: “شرکت روغن موتور پردیس، شرکت فرش الماس کویر کرمان، شرکت کاشی سازی فخار رفسنجان، شرکت کاشی و سرامیک برلیان رفسنجان و شرکت ویژگان بسپار شرق”
صادرکنندگان نمونه استان کرمان در سال 1402
در گروه مصنوعات فلزی و فرو آلیاژها:” شرکت بابک مس ایرانیان، شرکت فرومولیبدن کویر رفسنجان، شرکت فنی مهندسی توسعه بابکان، شرکت فولاد زرند ایرانیان، شرکت فولاد سیرجان ایرانیان و مجتمع فرو آلیاژ رباط”، در گروه محصولات کشاورزی: ” امیرحسین زرگرزاده، شرکت پسته الماس کویر جنوب، شرکت شهریار هورخش کریمان، شرکت صادرات و واردات خشکبار ایلیا گستر سیرجان و شرکت گسترش بازرگانی کرمان”، در گروه صنایع غیر فلزی:”شرکت تولیدی شیمیایی خوش چسب، شرکت روغن موتور پردیس، شرکت سیمان توسعه ماهان کرمان، شرکت فرش الماس کویر کرمان، شرکت کاشی سازی فخار رفسنجان، شرکت کاشی و سرامیک برلیان رفسنجان، شرکت کاشی و سرامیک و گرانیت الماس کویر رفسنجان و شرکت ویژگان بسپار شرق” و در گروه فرش دستباف: “رضا جعفری زاده”
صادرکننده شایسته تقدیر استان کرمان در سال های 1401 و 1402
محمدحسین جهانگیری سعید آبادی، مهدی مخدومی، شرکت پسته سیرجان توتیا، شرکت توسعه آلیاژ سمنگان، شرکت توسعه و تجارت درنیکا نیک سپهر، شرکت تولیدی شیمیایی خوش چسب، شرکت راشین کویر، شرکت سیمان توسعه ماهان کرمان، شرکت صنایع آلومینیوم هزار، شرکت شهریار هورخش کریمان، شرکت صنعتی و معدنی گهر زمین، شرکت گلاب زهرا، شرکت متین پسته همایون و گروه صنعتی بارز.
همچنین بیانیه پایانی روز صادرات استان کرمان در سه فصل میثاق راهبردی با بخش خصوصی (اعتمادسازی و واگذاری)، چشم انداز بازرگانی و توانمندسازی صادراتی (مزیت گرایی و بازارسازی)، مطالبات کلیدی و رفع تنگناهای اقتصادی (تامین مالی و ثبات ارزی) قرائت شد.
