تثبیت واقعی نرخ ارز مهم ترین موضوعی بود که در نشست اعضای انجمن پسته ایران مطرح شد و به اجماع رسید. در این نشست که به منظور بررسی اثرات نرخ ارز بر پسته برگزار شد رییس انجمن پسته دلایل به وجود آمدن شرایط کنونی ارز و راه‌های برون رفت از این وضعیت را بیان کرد و در ادامه “ابطحی” به بیان میزان مصرف پسته داخلی، وضعیت آجیل در بازار و جایگاه پسته در بازار پرداخت سپس “مهدی آگاه” تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بازار بین المللی پسته را بیان کرد.
( لطفا ادامه مطلب را کلیک نمایید – مخصوص دریافت خبرنامه از طریق ایمیل )
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن استان کرمان ، رییس انجمن پسته ایران با اشاره به این که در اقتصاد، ارز به عنوان یک کالا دیده می شود، دیدگاه بخش خصوصی در این خصوص را این گونه بیان کرد: همانطور که در یک کشور تورم به وجود می آید و افزایش قیمت‌ها را شاهد هستیم، نرخ ارز هم باید افزایش یابد.
“محسن جلالپور”، پول ملی کشور را مرتبط با ارز و طلا دانست و با اشاره به این که این رابطه با تورم همراه است اذعان داشت: مبادله، عامل شمارش و ذخیره ارزش، سه نقش اصلی پول در اقتصاد است که در کشور ما سال‌هاست نقش “ذخیره ارزش” پول جدی گرفته نشده است.
وی در بیان دلیل رقم خوردن این مهم گفت: طی سال‌های گذشته دولت در هر شرایطی مجوز چاپ اسکناس، استخراج و برخورد با پول به هر نحوی که مایل است را داشته تا بتوان شرایط روز را بگذراند. رییس انجمن پسته ایران نقش پول در سال های گذشته را محدود به عامل مبادله و عامل شمارش دانست و یادآور شد: در ماه های اخیر نقش اول پول که همان عامل مبادله است نیز کم رنگ و سست شده است.
“جلال پور” دلیل این کمرنگ شدن را فروش کالاها بر مبنای دلار عنوان کرد و گفت: برخی از کالاها ریالی فروخته نمی‌شود و دلار جای ریال را گرفته است. وی پسته را از جمله این کالاها برشمرد و یادآور شد: تداوم این روند برای اقتصاد کشور خطرناک است و پول تنها به عنوان یک واحد شمارش محسوب می شود.
رییس انجمن پسته به شرایط ارز در ماه‌های اخیر اشاره کرد و دلایل بروز این شرایط را در دو مقوله، علل اساسی و ریشه‌ای و عواملی که در موقعیت کنونی باعث رقم خوردن این شرایط شد بیان کرد.
“جلالپور” در بر شمردن عوامل اساسی و ریشه‌ای، اولین مورد را عدم تدوین یک سند اقتصادی برای کشور عنوان کرد و گفت: طی 33 سال گذشته در نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام نوپا که خواهان یک اقتصاد اسلامی است هنوز یک سند اقتصادی کامل تدوین نشده است.
وی با اشاره به این که در این مدت برنامه های چهار ساله، برنامه‌های اول، دوم، سوم، چهارم، برنامه‌های یک سال تحت عنوان بودجه، سند چشم انداز و … تدوین شده است اظهار داشت: اما کمبود یک مدل توسعه در کشور محسوس بوده و در بسیاری از مسایل مشکل ایجاد کرده است.
رییس اتاق کرمان عدم رعایت یک میزان مشخص برای نقدینگی کشور را دومین عامل ریشه‌ای و اساسی در شکل‌گیری شرایط امروز ارز عنوان کرد و گفت: نقدینگی کشور در سال 84، 670 هزار میلیارد تومان بوده در حالی که این میزان در سال 90، 5 برابر شد و به 330 هزار میلیارد تومان رسید.
“جلالپور” با اشاره به این که این افزایش نقدینگی در هیچ کشوری معقول نیست تصریح کرد: این نقدینگی کنترل و هدایت نشد، به سمت تولید نرفت و سرگردان ماند.
نایب رئیس اتاق ایران این نقدینگی زیاد و سرگردان را مانند بارانی توصیف کرد که در صورت عدم کنترل به وسیله سد ، به سیلابی تبدیل شده و امکان ویرانی در هر جایی را دارد.
وی ادامه داد: این نقدینگی سرگردان توان و ظرفیت بسیاری دارد و به هر طرفی برود (مسکن، ارز، طلا و …) یک حرکت و اتفاق جدی به وجود می آورد که امروز این اتفاق در بحث ارز و سکه نمود پیدا کرد.
“جلالپور” با اشاره به اینکه این میزان نقدینگی نیازمند برنامه است اذعان داشت: اعتقاد بخش خصوصی بر هدایت این نقدینگی به سمت تولید است و نه مصرف، ذخیره سازی و احتکار و …
رییس انجمن پسته در بر شمردن عواملی که در این مقطع باعث بروز این شرایط در ارز شد به هدفمندی یارانه ها اشاره کرد و اذعان داشت: هدفمندی یارانه‌ها بر خلاف آنچه که گفته می شد، به رشد تولید کمک نکرد و حرکت یارانه‌ها به سمت مصرف هدفمند شد.
“جلالپور” افزایش نقدینگی و عدم حمایت و پشتیبانی از تولید را از آثارهدفمندی یارانه‌ها عنوان کرد و اظهار داشت: در همین زمان بحث تحریم ها جدی تر شد و روز به روز دامنه آن گسترش یافت. وی با اشاره به این که این شرایط، عدم واردات کالا به کشور و عدم امکان تبادل ارزی را به دنبال دارد گفت: از طرف دیگر نگرانی ها و دغدغه های این تحریم آثار روحی و روانی نامطلوبی به وجود آورد.
رییس اتاق کرمان ادامه داد: جدای از این که خود تحریم ها در جهش قیمت ها موثر بود، عوامل ناشی از تحریم‌ها از جمله نگرانی ها و دغدغه های مبنی بر عدم انتقال پول، عدم واردات کالا و بعضی از تفکرات نادرست از جمله قحطی، جنگ و … مورد توجه مردم واقع شد.
“جلالپور” گفت: این جلب توجه و نگرانی‌های فکری منتج به این شد که مردم از خود بپرسند در این موقعیت چه کالایی را داشته باشیم تا در همه جای دنیا بتوانیم با آن مبادله کنیم که در نهایت به سمت طلا و ارز رفتند. رییس انجمن پسته همین موضوع را دلیل به وجود آمدن بازار مصنوعی برای طلا و ارز دانست و اظهار داشت: با استناد به آمار بانک مرکزی، در مدت دو ماه گذشته تقاضا برای طلا و ارز نسبت به مدت مشابه سال‌های گذشته بسیار بیشتر بوده در حالی که واردات به کشور کاهش پیدا کرده است.
وی در ادامه برای تنویر این موضوع به آمار واردات و میزان تقاضای ارز اشاره کرد و گفت: در سال 88 عرضه دلار توسط سیستم بانکی 46 میلیارد دلار بوده و کل واردات کشور به 60 میلیارد دلار رسیده است. جلالپور گفت: چون در آن زمان قیمت ارز در بازار و بانک یکسان بود 14 میلیارد دلار باقی مانده از بازار تهیه شده است.
نایب رییس اتاق ایران میزان واردات در سال 89 را 64 میلیارد دلار عنوان کرد و اظهار داشت: در این سال به دلیل اینکه نرخ ارز در بازار و بانک کمی اختلاف داشت، مراجعه به بانک بیشتر شد و میزان عرضه دلار به 64 میلیارد دلار رسید.
وی ادامه داد: اما در ده ماه ابتدایی سال 90 در حالی واردات ما به 46 میلیارد دلار رسیده که میزان دلار عرضه شده 65 میلیارد دلار است. رییس اتاق کرمان با بیان این مطلب که در سال 90 حدود 15 هزار تن طلا در کشور به فروش رسیده است گفت: چند برابر شدن خرید از فروشگاه‌ها و ایجاد تشنج در بازار نیز در همین مدت رقم خورد.
“جلالپور” فشردگی نرخ ارز طی ده سال گذشته را از دیگر عوامل موثر در رقم خوردن شرایط کنونی عنوان کرد و یادآور شد: قانون برنامه بودجه در سال 80، ارز را شناور مدیریت شده تعریف کرد. وی در تفسیر شناور مدیریت شده، شناور را نوسانات (بالا و پایین رفتن) نرخ ارز عنوان کرد و گفت: مدیریت شده نیز به این معنی است که بانک مرکزی، دولت و مجموعه حکومت توان مدیریت این نوسانات در نرخ را دارند.
رییس انجمن پسته اما این مدیریت را مناسب ندانست و دلیل آن را این گونه بیان کرد که از سال 80 تا اوایل سال 89، نرخ ارز در حالی 5/2 درصد رشد داشته است که در همین مدت 35 درصد تورم توسط بانک مرکزی گزارش شده است. جلالپور ادامه داد: بر اساس قانون بودجه، در این مدت باید 5/3 برابر افزایش را در نرخ ارز شاهد بودیم که هزگز این گونه نشد.
وی قانون برنامه در نرخ ارز را افزون مابه التفاوت تورم داخلی و تورم خارجی به نرخ ارز عنوان کرد و اظهار داشت: به دلیل استفاده از منابع نفتی قانون “شناور مدیریت شده” اعمال نشد و شرایط امروز پیش آمد.
نایب رییس اتاق ایران سلب اعتماد مردم از بانک مرکزی را نیز در شکل گیری شرایط کنونی نرخ ارز دخیل دانست و گفت: نگاه به بانک مرکزی همیشه به عنوان یک کانون اعتماد بوده است، به عنوان مثال اوراق مشارکت وقتی ارزش پیدا می کند که ضمانت بانک مرکزی را داشه باشد، از این رو مطالبی که از طرف بانک مرکزی منتشر می شود باید اعتماد ساز باشد. وی با اشاره به این که به دلیل انتشار مطالب متناقض و پراکنده در ماه‌های اخیر توسط بانک مرکزی، اعتماد مردم به بانک کم رنگ شده است تصریح کرد: این بی‌اعتمادی باعث می‌شود که مردم به اخبار بانک مرکزی مبنی بر اینکه ذخایر ارزی و طلا پایان نمی پذیرد توجه نکنند و به ذخیره طلا و ارز مبادرت ورزند.
جلالپور در پایان اظهاراتش پیشنهاداتی مبنی بر خروج از اوضاع کنونی ارایه داد و اذعان داشت: شاید در گام اول پرداختن به مسایل و مشکلات ریشه‌ای که این شرایط را رقم زد در ذهن شکل بگیرد و باید گفت تدوین مدل توسعه بهترین راه کار است.
رییس انجمن پسته ایران برگشت اعتماد مردم به بانک مرکزی را از جمله راه‌کارهای دیگر برون رفت از بحران کنونی عنوان کرد و اظهار داشت: با بیان واقعیت‌ها و شفاف‌سازی باید اعتماد مردم را جلب کرد تا مردم باور کنند مشکل و کمبودی در زمینه ذخایر ارزی و طلا متوجه کشور نیست.
رییس اتاق کرمان با اشاره به غیر واقعی بودن نرخ ارز 1226 تومان گفت: پس از تعیین این نرخ برای ارز، یک فاصله 600 تا 700 تومانی بین نرخی که بانک اعلام کرده و نرخ بازار وجود دارد و اصرار بر این قیمت مشکلی را حل نمی‌کند.
وی ادامه داد: کسی که امکان تهیه دلار با این قیمت (1226) را از بانک دارد ممکن است آن را در بازار آزاد 1900 تومان بفروشد و این فساد به وجود می‌آورد، از این رو عرضه ارز باید به صورت تک نرخی و واقعی صورت بگیرد.
در ادامه این نشست ” سید محمود ابطحی ” به بررسی اوضاع آجیل در بازار و بیان میزان مصرف داخلی پسته پرداخت و گفت: طبق بررسی‌ها و تحقیقات انجمن پسته، 20 درصد پسته تولید شده در بازار داخل مصرف می شود و 80 درصد باقی مانده صادر می‌شود.
وی با اشاره به این که در دهه 80، سالانه به طور متوسط حدود 35 هزار تن پسته در داخل مصرف شده است گفت: تاکید انجمن بر این است که مصرف بازار داخلی طی یک اقدام و برنامه مستقل بررسی و انجام شود. ” ابطحی” در ادامه اظهار داشت: از آنجا که افزایش قیمت دلار را شاهد بودیم برخی از اقلام آجیل نیز افزایش قیمت داشته و وقتی که قیمت افزایش یابد تقاضا کم می شود.
وی بیشترین قیمت را در بادام هندی و پسته عنوان کرد و گفت: بادام هندی به دلیل این که یک کالای وارداتی است و پسته و سایر اقلام دیگر آجیل نیز به دلیل اینکه نرخ تورم از افزایش نرخ دلار کمتر بوده است تحت تاثیر این بحران قرار گرفته‌اند. ابطحی در خصوص نقش پسته در بازار داخلی اذعان داشت: در بازار داخل تقاضا نسبت به قیمت پسته بسیار حساس است و اگر پسته کاهش قیمت داشته باشد جانشین آجیل های دیگر می‌شود.
“مهدی آگاه” سومین سخنران این نشست بود که طی مطالبی به بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بازار بین المللی پسته پرداخت. وی پسته را نسبت به سایر کالاها متفاوت دانست و با اشاره به مهمترین جنبه این تفاوت گفت: نتیجه عرضه و تقاضا قیمت پسته را تعیین می‌کند که این مهم در سایرکالاها از جمله گندم و … اینگونه نیست. آگاه در تفسیر این مطلب اذعان داشت: اگر تقاضای پسته زیاد باشد و عرضه کم، رقابت برای خرید پیش می‌آید و قیمت افزایش پیدا می‌کند.
وی عامل دیگری که باعث تفاوت پسته با سایر کالاها شده است را تولید جهانی عنوان کرد و گفت: تجارت بین المللی پسته به دو کشور ایران و آمریکا ختم می‌شود، در بازار بین المللی نمی‌توان پسته را ذخیره کرد و با افزایش عرضه قیمت را کاهش داد، حال این که در سایر کالاها از جمله گندم اگر قیمت افزایش پیدا کند با وارداتی که می‌تواند از سایر کشورها صورت بگیرد قیمت متعادل می‌شود.
“آگاه” با اشاره به اینکه در عرصه بین المللی تنها قیمت، میزان عرضه و تقاضا را متعادل می‌کند تصریح کرد: در بازار داخل قیمت به عوامل مختلفی از جمله سیاست های دولت، کمبود واقعی و مصنوعی و … بستگی دارد.
وی تقاضا و عرضه در بازار جهانی را بی ارتباطی با قیمت ارز در کشور عنوان کرد و دلیل آن را عدم افزایش تولید و در نتیجه عدم افزایش صادرات دانست و اظهار داشت: اما این افزایش قیمت ارز در کشور منجر به افزایش قیمت‌ها در داخل می شود و میزان تقاضا کاهش می‌یابد.
“آگاه” ادامه داد: اما از آنجا که این کاهش میزان تقاضا در داخل ناچیز است کمک چندانی به افزایش صادرات نمی‌کند. وی توضیح خود را این گونه معنا کرد: اگر قیمت دلار به جای دوهزار تومان به پنج هزار تومان هم برسد در میان مدت (یک تا دو ماه) و بلند مدت (شش تا هفت ماه) هیچ تاثیری بر قیمت جهانی پسته نمی‌تواند بگذارد. وی ادامه داد: و این به این دلیل است که تولید مشخص است و برای همه تولید تقاضا وجود دارد.
در پایان این نشست، اعضای انجمن پسته سوالات و ابهاماتی را که در خصوص اثرات نرخ بر پسته در ذهنشان باقی مانده بود را مطرح کردند و از رییس انجمن پسته پاسخ شنیدند.
