26 آذرماه سال 1393 خورشیدی، حوالی 9 بامداد، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان، همایش بزرگداشت روز صادرات، چهارمین برداشت از آخرین سال فعالیت دوره هفتم هیات نمایندگان.
تردد در ابتدای بولوار جمهوری بی محابا در جریان است. هوای کرمان در این ساعت از صبح حتی در آخرین روزهای پاییز آنچنان سخت و سرد نیست، مطبوع، خنک و دل‌انگیز! پرچم‌ها و بنر‌های متعدد خوش‌آمدگویی و اطلاع‌رسانی ورودی اتاق بازرگانی را از نگاه می‌گذرانم، قدم به لابی می‌گذارم و وارد سالن می‌شوم. در همان نگاه اول، از پرده بزرگ پشت صحنه متوجه می‌شوید که قرار است صادرکنندگان نمونه استان در اتاق کرمان تجلیل شوند. بیش از دوسوم ظرفیت سالن 300 نفره زنده یاد کامیابی تکمیل شده و صندلی‌های خالی اندکی به چشم می‌خورد. همه چیز منظم و از قبل طراحی شده است. گل‌ارایی صحنه، چیدمان لوایح و تندیس‌های تقدیر، صندلی‌های رزرو شده و…
استارت برنامه تاخیر چندانی ندارد، نوای گرم قاری حواس مدعوین را جمع مراسم می‌کند. به روال همه سال‌های پیشین، رضا محمودآبادی گوینده خبر شبکه کرمان اجرای این مراسم را عهده‌دار است، شعری می‌سراید، عنوان برنامه می‌کند و مراسم رسما آغاز می‌شود. عدم مطابق این‌گونه مراسم‌ها و سوابق این مراسم ویژه، استاندار کرمان اولین سخنران است. علیرضا رزم‌حسینی که به عمل‌گرایی و همراه و همگام بودن با بخش خصوصی شهره است در سخنانی کوتاه به تکریم صادرکنندگان و تمجید از فعالیت ایشان پرداخت. ارزآوران و مجاهدان اقتصادی صفاتی بود که استاندار پیشکش صارکنندگان کرد و از نیاز کشور به صادرات غیر نفتی سخن گفت و بر تسهیل و هموار ساختن مسیر فعالیت صادرکنندگان تاکید کرد.
وی با اشاره به اینکه وابستگی به نفت منجر به بروز مشکلات فراوانی در اقتصاد کشور شده است، اظهار داشت: کاهش وابستگی به نفت در برنامه دولت قرار دارد و استان کرمان نیز در این موضوع پیشگام است. رزم حسینی با بیان اینکه امروز در کشورهای پیشرفته، بانک‌ها برای اعطای تسهیلات به مشتریان صاحب‌نام خود امتیازات فراوانی را در نظر می‌گیرند، گفت: ما نیز باید طوری رفتار کنیم که بانک‌ها به دنبال سرمایه‌گذاران باشند.
استاندار کرمان در پایان، جذب بازارهای کشورهای همسایه به خصوص عراق و روسیه را به صادرکنندگان پیشنهاد کرد و اظهار داشت: در حال حاضر که پایه پولی روسیه 60 درصد کاهش پیدا کرده است، روس‌ها منتظر کالاهای ایرانی هستند و بازار نهفته 50 میلیارد دلاری عراق که این روزها آرامش بیشتری دارد برای تجار ایرانی مهیاست.
دومین وجه تمایز مراسم فرا رسید! برخلاف معمول همه مراسم‌های اینچنینی، در این زمان از برنامه 17 صادرکننده نمونه استان و 3 صادرکننده منتخب اتاق کرمان با اهدا لوح و تندیس تجلیل شدند. در ترکیبی جدید، نام و تصاویر صادرکنندگان نمونه پس از اعلام مجری، بر پرده صحنه نقش می‌بست و ایشان با تشویق حضار بر روی سن حاضر و لوح خود را دریافت می‌کردند. اما در آغاز این قسمت از برنامه در اقدامی که پیش‌بینی نشده به نظر می‌آمد، مجمع نمایندگان استان با اهدا لوحی یاد بود، از محسن جلال‌پور نایب رییس اتاق ایران و رییس اتاق اتاق کرمان به پاس خدمات ارزنده وی در ساماندهی اقتصاد و تلاش برای توسعه و شکوفایی استان تقدیر به عمل آوردند.
اینک نوبت میزبان است که مدعوین را به فیض برساند. رییس اتاق کرمان مثل همیشه دغدغه‌اش پرداختن به مسایل و مواردی است که اقتصاد کشور را از اتکا به منابع نفتی می‌رهاند و صادرات از جمله همین موارد است. محسن جلال‌پور در سخنانی کوتاه، جامع و گویا، از اهمیت توجه و پرداختن به صادرات گفت، مسایل و مشکلات صادرکنندگان را برشمرد، راه‌حل‌های رفع این مشکلات را بیان کرد و تدوین برنامه جامع صادراتی را بهترین راه حمایت از صادرات دانست.
نایب رییس اتاق ایران مشکلات صادرات خدمات فنی و مهندسی را عدم وصول مطالبات شرکت‌ها، نیاز به نقدینگی و ضمانت‌نامه برشمرد و تسهیل حضور این شرکت‌ها در کشورهای خارجی و در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی برای این بخش را راه حل مشکلات مذکور دانست. وی در بخش کشاورزی موضوع اصلی را کمبود منابع آبی عنوان کرد و تنها راه رفع این مشکل را تجدید نظر اساسی در تولید و صادرات برخی محصولات کشاورزی دانست و گفت: با توجه به موقعیت حساس کشور در منابع آبی، باید دید چه محصولی و با چه قیمتی تولید کرده و با چه قیمتی در دنیا عرضه می‌کنیم.
رییس اتاق کرمان با بیان اینکه در بخش صنعت و معدن، شرکت‌های بزرگ و موفقی در کشور داریم که در زمینه صادرات نیز عملکرد خوبی داشته‌اند، افزود: برای موفقیت بیشتر و افزایش صادرات این بخش، نیازمند نگاه جامع و درازمدت صادراتی هستیم که از ابتدای دولت یازدهم آن را خواسته‌ایم و در تدوین برنامه ششم آن را طلب می‌کنیم.
تدوین برنامه جامع صادراتی موضوعی است که نایب رییس اتاق ایران در سال‌های اخیر هماره از آن سخن گفته است. وی در این مراسم نیز فواید تدوین چنین برنامه‌ای را متذکر شد. جلال‌پور با بیان اینکه افزایش صادرات و حرکت به سمت توسعه پایدار مستلزم تدوین برنامه جامع صادراتی است تصریح کرد: باید از امروز برای دهه‌های آینده برنامه‌ریزی و این برنامه را بر اساس آمایش سرزمین و وضعیت کشور در منطقه و دنیا تدوین کنیم. نایب رییس اتاق ایران با بیان اینکه کشور ما در شرایط فعلی نیازمند افزایش صادرات غیرنفتی است، اذعان داشت: پایه اقتصاد غیرنفتی تولید صادرات‌محور است، زیرا صادرات، خروج از رکود بدون تورم را به دنبال خواهد داشت. وی صندوق ضمانت و بانک توسعه صادرات را از جمله واحدهایی معرفی کرد که باید قدم‌های بزرگی در حل معضلات صادرات در حوزه‌ی نقدینگی، ارز و پوشش نوسانات نرخ ارز بردارند. قدردانی از زحمات تلاشگران عرصه صادرات کشور بخش پایانی سخنان رییس اتاق کرمان را تشکیل داد.
پس از جلال‌پور، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در جایگاه سخنران قرار گرفت و به تبیین وضعیت صادرات کرمان پرداخت. تسهیل ضمانت‌نامه‌های بانکی و کاهش سود سپرده متناسب با تورم از جمله راهکارهای توسعه صادرات بود که محمود سلطانی‌زاده به آن اشاره کرد و شرایط فعلی کشور را نیازمند فعالیت بیشتر صادرکنندگان دانست. وی برنامه‌ریزی‌ها و اولویت‌های صادراتی کشور در سال گذشته را تشریح کرد و گفت: بهبود فضای کسب و کار، الزام اصلی در تجارت است و دولت در همین راستا، بسته حمایت از تولید و خروج از رکود را ارایه داده که بخشی از آن مصوب و ابلاغ شده است. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه 14 حوزه صادراتی متناسب با برنامه‌ی ششم در حال تدوین است، افزود: متاسفانه در سال 90، اعطای جوایز صادراتی متوقف شد که امیدواریم مجددا احیا شود، زیرا این مهم توسعه صادرات را به دنبال دارد.
وی، تامین مالی را بزرگترین مشکل بخش صادرات دانست و گفت: تامین مالی کشور ما ده درصد است؛ در حالی‌که در برخی کشورها به 60 درصد می‌رسد و باید برای افزایش رقم تامین مالی کشور چاره‌اندیشی شود.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان کرمان، جدیدترین برنامه‌ریزی دولت در توسعه‌ی اقتصادی و صادرات را حذف نگرانی صادرکنندگان در خصوص ارزش افزوده اعلام کرد و گفت: با اعطای مبلغی به عنوان تن‌خواه به گمرک، مبلغ ارزش افزوده به صادرکنندگان برگشت داده می‌شود. سلطانی‌زاده امکان افزایش صادرات استان به هشت تا 10 میلیارد دلار تا پایان برنامه‌ی ششم را در صورت حمایت از صادرکنندگان محتمل دانست.
سپس نوبت به رییس مجمع نمایندگان استان کرمان رسید تا در باب صادرات و صادرکنندگان سخن‌آفرینی کند. وی با پرداختن به بودجه دولت در سال آینده کوشید تا اهمیت صادرات غیرنفتی و عزم دولت و مجلس برای حمایت از این بخش را یادآور شود. محمدمهدی زاهدی نیز، لزوم کاهش وابستگی اقتصاد کشور به منابع نفتی را مدنظر قرار داد و صادرات را گامی مهم در این راستا برشمرد. وی سال 2014 را آخرین مهلت برای رسیدن میزان وابستگی نفتی به نقطه صفر عنوان کرد و گفت: نقش صادرات در بودجه سال آینده، در بخش هزینه‌ها 166 هزار میلیارد تومان است که رشد 11.17 درصدی دارد و در بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، رشد 15.8 درصدی را شاهدیم.
رییس مجمع نمایندگان استان ادامه داد: سهم نفت از بودجه عمومی کشور در سال 94، 73 هزار میلیارد تومان یعنی حدود 31 درصد است. وی، به افزایش26.1 درصدی سهم مالیات در بودجه 94 اشاره کرد و گفت: وقتی این ارقام را تحلیل می‌کنیم، نقاط مثبت خوبی از جمله کاهش وابستگی به نفت را مشاهده می‌کنیم که به معنی لزوم توجه بیشتر به صادرات غیرنفتی است. نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی، صادرکنندگان را افسران و مجاهدان اقتصادی کشور دانست و گفت: بند 10 سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی را صادرکنندگان پیاده می‌کنند.
سخنرانی بعدی این همایش، به حمایت از بخش خصوصی برخواست. نماینده اتاق ایران در این مراسم با تحلیلی از وضعیت اقتصادی کشور در زمینه کاهش قیمت نفت و گستردگی دولت، خواستار ایجاد شرایطی شد که تاوان این موارد را بخش خصوص پس ندهد و کوچک شدن دولت را بهترین راهکار در زمینه عنوان کرد.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران اظهار داشت: با توجه به کاهش درآمدهای نفتی کشور، دولت باید تدبیری بیندیشد تا قرار نباشد دریافت مالیات از بخش خصوصی جایگزین این کسری درآمد گردد. محمد حسین کریمی پور به مقایسه حجم دولت ایران و ژاپن پرداخت و گفت: دولت ژاپن با 130 میلیون جمعیت، دارای 370 هزار کارمند است که قرار است این تعداد را به 310 هزار نفر کاهش دهد اما ایران با جمعیتی در حدود نصف جمعیت ژاپن حدود 2،5 (دو و نیم میلیون ) نفر کارمند دارد.
کریمی پور افزود: حالا که دوران درآمدهای نفتی به پایان رسیده است و قرار است منابع درآمدی دولت به سمت دریافت مالیات سوق پیدا کند، اگر دولت نسبت به تعدیل و کوچک سازی اقدام کند بخش خصوصی با رضایت خاطر در هر شرایطی مالیات خود را پرداخت می کند، اما گویا قرار است دولت ایران تا پایان سال جاری 180 هزار کارمند دیگر را استخدام کند!
کریمی پور با بیان اینکه نظام اقتصادی ایران نیازمند یک بازنگری عمیق و اساسی است، تصریح کرد: بخش خصوصی ایران با وضعیت موجود هرگز نمی تواند جور حذف شدن و بخار شدن درآمدهای نفتی 120 میلیارد دلاری چند سال پیش را بکشد و باید در این خصوص تدبیری اندیشیده شود. کریمی پور در پایان پیشنهاد استاندار کرمان به دولت برای اجرای پایلوت کوچک سازی دولت در استان کرمان را قابل تقدیر دانست.
در پایان، میهمان ویژه این مراسم برای جمع‌بندی مطالب ارایه شده و ایراد سخن، توسط مجری فرا خوانده شد. رییس سازمان توسعه تجارت آماری از اوضاع و احوال صادرات ارایه داد، عملکرد دولت در زمینه تسهیل صادرات را بیان کرد. تبعات تحریم‌ها را برشمرد و از فرا رسیدن روزهای دشوار اقتصاد کشور در سال آینده خبر داد. ولی‌ا… افخمی‌راد با بیان اینکه در هشت ماهه نخست سال‌جاری صادرات غیرنفتی کشور، بالغ بر 31.5 میلیارد دلار بوده که رشد 20 درصدی نسبت به سال قبل دارد، اظهار داشت: اصلی‌ترین بازار هدف ما کشور چین است و پس از آن کشورهای امارات، هند و 10 کشور دیگر قرار دارد. رییس سازمان توسعه‌ی تجارت، گسترده بودن دولت را معضلی بزرگ عنوان کرد و گفت: با سازمان دولتی فعلی که بزرگ و ناآشنا به قواعد تجارت است، نمی‌توان در کوتاه‌مدت به اهداف توسعه کشور رسید.
افخمی‌راد با بیان اینکه تحریم کشور را از پا در نمی‌آورد و تاکنون در برابر تحریم‌ها موفق عمل کرده‌ایم، تصریح کرد: اما تحریم‌ها سرعت پیشرفت را کند کرده و هزینه‌های سنگینی بر دوش ملت گذاشته و قدرت رقابت را از بازرگانان و تجار ایرانی گرفته است. وی، آمار صادرات کشور را با وجود همه مشکلات و تحریم‌های بانکی مطلوب ارزیابی کرد و گفت: صادرات ایران به قاره آسیا 92.6 درصد و سهم صادرات به اروپا پنج درصد و رو به افزایش است.
افخمی‌راد با بیان اینکه قیمت نفت همچنان رو به کاهش است، بر سخت‌ترشدن شرایط اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: باید با توجه به بند 10 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، وظیفه خود را به خوبی انجام داده و توان کشور را برای بریدن از نفت بسیج کنیم. وی افزود: تسریع در استرداد مالیات بر ارزش افزوده بازرگانان، یکی از درخواست‌های ماست که این رقم، سهم مهمی در رقابت‌پذیرکردن تاجران در بازار بین‌المللی دارد.
رییس سازمان توسعه‌ی تجارت خاطرنشان کرد: تسریع در پرداخت حقوق ورودی متعلق به مواد اولیه وارداتی که در کالای صادراتی به کار گرفته شده، اقدام دیگر دولت در زمینه تسهیل صادرات است. وی، عزم ملی و همگانی مردم و مسوولان را برای توسعه صادرات ضروری دانست و گفت: در حال حاضر این عزم در گفته‌ها و مصوبات وجود دارد؛ اما در بخش‌های پایین‌تر، مشکلات ناشی از بزرگ‌بودن دولت مانع از تحقق اهداف می‌شود.
