نخست‌وزیر ترکیه به همراه ۲۰۰ تاجر به اتاق ایران رفت
اردوغان: بگذارید بانک‌های ترکیه در ایران شعبه بزنند
وزیر بازرگانی ایران: تفاهم‌نامه صادرات ۱۰۰میلیون دلاری اجرا نشد
گروه بازرگانی- نخست‌وزیر ترکیه به همراه ۲۰۰ تاجر سرشناس این کشور عصر سه شنبه به اتاق بازرگانی رفتند؛ مکانی که پارلمان بخش خصوصی ایران خوانده مي‌شود. رجب طيب اردوغان که پیش از این نیز در چند اجلاس مشترک بر گسترش روابط تجاری با ایران تاکید کرده بود، در دیدار با هیات رییسه و نمایندگان اتاق ایران بار دیگر بر این خواسته پای فشرد هر چند که در گفته‌های او و هیات همراهش موج انتقاد از تعرفه‌هاي بالا، بلند بود. نخست‌وزیر ترکیه، که صادرات کالا و خدمات کشورش در سال گذشته از مرز ۱۲۵میلیارد دلار عبور کرد، بحران اقتصادی جهان را عامل کاهش مبادلات تجاری با ایران دانست که طی هشت ماهه نخست امسال ۴ ميليارد دلار بوده حال آنکه در دوره مشابه سال گذشته به ۵/۷ميليارد دلار رسیده بود. هر چند وزیر بازرگانی ایران از افزایش حجم تجاری دو کشور به رقم ۳۰میلیارد دلار در ۴ سال آینده سخن گفت و اردوغان این سخن او را «بسیار عالی» ارزیابی کرد. ترکیه در سال گذشته میلادی نزدیک به ۲۲میلیارد دلار درآمد گردشگری به دست آورده است و حتی بحران مالی و آنفلوآنزای خوکی نیز تاثیری در این فرآیند نداشته است. از این رو، این گفته اردوغان که «ایران در زمینه گردشگری دارای مزیت مطلق است» جای تامل دارد.
وی به ظرفیت‌های اقتصادی ایران اشاره کرد و گفت: دو کشور مي‌توانند بسیاری از نیازهای یکدیگر را تامین کنند. در زمینه پول ملی ما قوانین لازم را تصویب کرده‌ایم، در ایران نیز این موضوع حل شده و لازم است به فکر منافع خود باشیم.
اردوغان با انتقاد از عوارض ۳۰ تا ۴۰درصدی گمرکات ایران خواستار حذف موانع تعرفه ای و تسهیل مکانیزم‌های کنترلی در گمرکات شد چرا که حذف موانع گمرکی، بازرگانی دوجانبه را به تعادل مي‌رساند.
نخست‌وزیر ترکیه، بازرگانی را یک مسابقه و رقابت خواند و گفت: برای دستیابی به حجم روابط تجاری مناسب، باید رفت و آمد بین بازرگانان دو کشور فزونی گیرد، نمایشگاه‌های بیشتری برگزار و کمیته‌های مشترک تجاری تشکیل شوند.
به گفته وی در دسامبر سال جاری کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور تشکیل مي‌شود که در گسترش روابط بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
اردوغان در ادامه به مشکلات ترکیه در زمینه سوخت اشاره کرد و گفت: ما موانع و مشکلات را برطرف مي‌کنیم تا بازرگانان به راحتی کار کنند.
وی با اشاره به طرح ایجاد مسیر از بندر ترابوزان ترکیه تا بندرعباس، این طرح را موجب استفاده از فرصت‌ها و امکانات دنیا از طریق کوتاه کردن هزاران کیلومتر راه عنوان کرد.
اردوغان همچنین پروسه احداث خط آهن از شمال دریاچه وان را جزو اولویت‌های کاری کشور ترکیه اعلام کرد و گفت: مقدمات احداث این خط آهن فراهم شده است.
وی درآمد ترکیه از توریسم را در سال ۲۰۰۲ تنها ۵/۸میلیارد دلار اعلام و تصریح کرد: این در حالی است که این رقم اکنون به ۲۲میلیارد دلار رسیده و حجم گردشگران ترکیه از ۱۱میلیون به ۲۶میلیون نفر افزایش یافته است. اردوغان با بیان اینکه ایران و ترکیه مي‌توانند به طور مشترک در کشورهای ثالث سرمایه‌گذاری کنند، ابراز امیدواری کرد که بانک‌های دولتی و خصوصی ترکیه هر چه سریع‌تر در ایران شعبه بزنند، چرا که این روند در گسترش صادرات و واردات دو کشور موثر خواهد بود.
تفاهم‌نامه صادرات ۱۰۰ميليون دلاري اجرا نشد
وزير بازرگاني ایران نیز در این همایش گفت: ايران و ترکيه در سال گذشته تفاهم‌نامه صادرات ۱۰۰ ميليون دلاري را امضا کردند، اما تا کنون اجرايي نشده است.
مهدی غضنفری با تاکيد بر حضور سرمايه‌گذاران ترکيه‌اي در مناطق آزاد ايران تصریح کرد: فعالان اقتصادي ترکيه مي‌توانند در بخش‌هاي بانک، بيمه و برگزاري نمايشگاه در مناطق آزاد ايران سرمايه‌گذاري کنند.
وزير بازرگاني در خصوص ايجاد يک منطقه مشترک از سوي ايران و ترکيه براي سرمايه‌گذاري گفت: ايجاد اين منطقه اقتصادي مشترک مي‌تواند هدف ۳۰ميليارددلاري تجارت ايران و ترکيه تا چهار سال آينده را محقق کند.
غضنفری با تاکيد بر گسترش روابط بانکي بين دو کشور خاطرنشان کرد: با حدف موانع تعرفه‌اي، افزايش سرمايه‌گذاري، برپايي نمايشگاه، اعزام هيات تجاري مشترک، ايجاد کميته‌هاي همکاري مشترک و شناخت توانمندي‌هاي دو کشور، مي‌توانيم روابط تجاري ايران و ترکيه را به سطح مطلوب برسانيم.
وزیر بازرگانی همچنین در حاشیه این همایش به خبرنگاران گفت: ترک‌ها علاقه‌مند به سرمايه‌گذاری در حوزه‌هاي نفت و گاز هستند تا از طريق انتقال اين مواد براي فرآوري به كشور خودشان يا ساير كارخانجاتي كه از ما خريداري مي‌كنند محصولات پايين دستي توليد كنند و اين مساله اگر با يك معادله برد – برد تنظيم شود مي‌تواند براي هر دو كشور مناسب باشد.
غضنفری با بيان اينكه تركيه چون عضو WTO است تعرفه‌هاي خود را پايين آورده و از نظر آنها تعرفه‌هاي ما بسيار بالا است اظهار داشت: به آنها گفته شد كه برخي نمايندگان مجلس، توليد كنندگان و اصحاب رسانه مرتبا از پايين بودن تعرفه‌ها شكايت مي‌كنند و از اين بابت از ما گلايه دارند.
وي تصريح كرد: بايد تعادلي در اين زمينه شكل بگيرد. ما در بعضي توليدات كه سرمايه‌گذاري كرده‌ايم و پتانسيل داريم نمي‌توانيم با كاهش تعرفه براي حوزه توليد خطر ايجاد كنيم و بايد به گونه‌اي عمل كنيم كه هم از توليد حمايت شود و هم توليد كننده احساس نكند رقيبي ندارد و تحت هر شرايطي مي‌تواند توليد كند و فضاي رقابتي را فراموش کند.
وزیر بازرگانی تاكيد كرد: دولت‌ها عمدتا باز كننده راه هستند و اين بخش خصوصي است كه بايد راه باز شده را دریابد.
زيرساخت‌ها را فراهم كنيم
وزیر تجارت خارجی ترکیه دیگر سخنران رسمي این مراسم بود که گفت: در گذشته ترکیه از بروز جنگ در مرزها هراس داشته است، اما با استراتژی‌های نخست‌وزیر
به ویژه در خصوص سرمایه‌گذاری، درصدد افزایش همکاری خود با کشورهای دیگر هستیم. چاغلایان با مثبت ارزیابی کردن مذاکرات با برخی از وزرا، روسای بانک‌ها و مقامات مسوول ایرانی خاطرنشان کرد: هدف ۴ سال آینده ما رسیدن به حجم مبادلات ۳۰میلیارد دلاری است که باید زیرساخت‌های مناسب را فراهم کنیم.
به گفته وی، اعزام هیات تجاری ترکیه به سرپرستی نخست‌وزیر این کشور و سایر هیات‌های تجاری-اقتصادی ترکیه به ایران در راستای رسیدن به این هدف است.
چاغلایان با اشاره به برنامه‌های نخست‌وزیر ترکیه اظهار کرد: برای توسعه قرارداد تجارت ترجیحی باید همکاری کشورهای اسلامي افزایش پیدا کند. تاکنون ۹ کشور قرارداد اکوتا را امضا کرده‌اند و امیدواریم ایران نیز آن را امضا کند.
به گفته وی کاهش مالیات‌های گمرکی به ویژه از سوی گمرک ایران مي‌تواند نقش موثری در توسعه و رونق تجارت بین دو کشور داشته باشد.
تغییر مسیر به سمت ترکیه
محمدرضا رحیمی، معاون اول ريیس‌جمهور نیز در این همایش با اشاره به هدف‌گذاری ۳۰میلیارد دلاری حجم روابط تجاری ایران و ترکیه یادآور شد: عزم دو کشور بر این است که موانع در راه توافقات و قراردادهای قبلی برداشته شود تا روابط اقتصادی تقویت شود.
وی ارتقای روابط اتاق‌های بازرگانی، احداث شهرک‌های صنعتی مرزی، احداث واحدهای صنعتی، اقدام عملی برای تجارت با پول ملی دو کشور، سرمایه‌گذاری در کارخانجات ایران با توجه به اصل۴۴، تاسیس بانک و تاسیس شرکت هواپیمایی میان دو کشور را از جمله زمینه‌های تقویت و گسترش همکاری میان ایران و ترکیه دانست.
معاون اول ريیس‌جمهور خواستار اعزام هیات‌های تجاری میان دو کشور در یک دوره ۶۰ ماهه شد و تصریح کرد: باید راه‌های معامله و تبادل اقتصادی با برخی از کشورها که خیر و برکتی برای ایران ندارند را بکاهیم و به سمت ترکیه سوق دهیم.
رحیمي با تاکید بر نقش اتاق بازرگانی به عنوان یکی از بسترهای تعالی روابط اقتصادی میان دو کشور گفت: برای دستیابی به رقم ۳۰میلیارد دلار باید گمرکات را فعال کنیم و جاده‌ها را مناسب سازیم و مراقب باشیم که عمل خلافی در مرزهای دو کشور اتفاق نیافتد.
منطقه‌گرایی پس از بحران
محمد نهاوندیان در این همایش با تاکید بر نگرش منطقه‌گرایی پس از بحران جهانی اقتصاد گفت: یکی از جدی‌ترین نتایج بحران اقتصادی در جهان توجه دوباره به همگرایی بود و اینکه کشورها برای مصون ماندن از آثار ناگوار جهانی شدن باید روابط منطقه‌ای خود را تقویت کنند.
وی افزود: سیاست ترکیه برای گسترش روابط با همسایگان خود نیز بر همین اصل تاکید دارد و سیاست ایران نیز با این روش تطبیق مي‌کند.
نهاونديان با اشاره به توافق مقامات دو کشور برای دستیابی به افزایش مبادلات تجاری از ۱۰میلیارد دلار به ۳۰میلیارد دلار تصریح کرد: ما از این تصمیم استقبال مي‌کنیم و امیدواریم لازمه‌های دستیابی به این هدف نیز در برنامه ریزی‌های جدی دو کشور لحاظ شود.
دکتر نهاوندیان با بیان اين مطلب که «برای ماندگار کردن روابط دو کشور باید به سرمایه‌گذاری مشترک اندیشید،» گفت: تداوم روابط اقتصادی دو کشور با سرمایه‌گذاری مشترک تضمین مي‌شود.
وی افزود: صادرات ایران به ترکیه بر بخش نفت و گاز تکیه دارد اما ایران بخش‌های مهمي دارد که با سرمایه‌گذاری مشترک مي‌توان انتفاع زیادی ایجاد کرد. بخش خصوصی ایران اجازه فعالیت در حوزه نفت و گاز را پیدا کرده است و فعالان بخش خصوصی آماده همکاری با طرف‌های ترکیه‌ای هستند.
ريیس اتاق ایران با تاکید بر توجه به حوزه حمل‌و‌نقل و ترانزیت برای توسعه روابط تجاری تصریح کرد: بخش خصوصی ایران از همکاری مشترک در زمینه ترانزیت استقبال مي‌کند، ولی موانع موجود باید با بررسی یک گروه از کارشناسان رفع شود تا به ارقام جدیدی دست پیدا کنیم و ایران راه ترکیه را به آسیا و ترکیه راه ایران را به اروپا باز کند.
وی با اشاره به توافقات انجام شده برای گشایش اعتبارات اسنادی به پول ملی دو کشور یادآور شد: این توافقات تا کنون اجرایی نشده و لازم است بانک‌های دو کشور در طرف مقابل به اندازه کافی شعبه باز کنند و ۳ بانک از ایران و ۳ بانک از ترکیه در کشورهای یکدیگر تاسیس شود.
وی افزود: باید به پول ملی خود اعتبار دهیم تا بسیاری از مشکلات حل شود.
نهاوندیان در پایان به همکاری در زمینه گردشگری اشاره کرد و گفت: تعداد ایرانیانی که از ترکیه بازدید مي‌کنند قابل توجه است و مردم ترکیه نیز باید بیشتر از ایران دیدار کنند.
سهم ۸۳درصدی نفت و گاز
معاون امور بین‌الملل اتاق ایران در این همایش با اشاره به اینکه «۸۳درصد مبادلات دو کشور شامل نفت و گاز است» یادآور شد: وظیفه ما در اتاق بازرگانی این است که راه‌های افزایش مبادلات بخش‌های خصوصی دو طرف را پیدا کنیم و امیدواریم با برگزاری این همایش‌ها راه‌های آن پیدا شود. فاخر اعلام کرد: بین دو کشور توافق شد بخش‌های خصوصی هیات‌های تخصصی اعزام کنند.
وی موقعیت سوق‌الجیشی دو کشور را برای حمل‌و‌نقل به عنوان یک فرصت خوب ارزیابی کرد و گفت: توافق شده است تا شرکت‌های حمل و نقل، بانکی و سرمایه‌گذاری مشترک داشته باشیم، همچنین در طول چند ماه گذشته دو سرمایه‌گذاری مهم در بخش پتروشیمي و نساجی داشتیم.
حلیم متا، نایب‌ريیس شورای مشترک ایران و ترکیه نیز گفت: بخش خصوصی ترکیه برای توسعه و تنوع همکاری با ایران راه‌های متفاوتی را دنبال مي‌کند و برای توسعه تجارت باید ارائه خدمات بالا و سرمایه‌گذاری آزادانه بین دو طرف مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به حجم ۲۲میلیاردی سرمایه‌گذاری ترکیه در کشورهای دنیا خواهان افزایش همکاری با ایران شد و گفت: در خصوص افزایش سانترال‌های نیروگاهی مي‌توانیم سرمایه‌گذاری و همکاری مشترک داشته باشیم.
هوشنگ فاخر، نایب ريیس اتاق ایران نیز مواضع مشترک دو کشور در مجامع بین‌المللی و نقش سازنده‌ای که دو کشور به عنوان دو عضو اکو و هشت کشور مسلمان در حال توسعه دنیا (D۸) و سازمان کنفرانس اسلامی ایفا مي‌کنند، را مهم ارزیابی کرد.
حاج رحیم صادقیان، ريیس شورای مشترک ایران و ترکیه نیز در سخنانی در این همایش به تشریح عملکرد این شورا پرداخت. محمت بویوککسی، ريیس مجمع صادرکنندگان ترکیه هم از دیگر سخنرانان این همایش بود که ابراز امیدواری کرد تا ۵ سال آینده حجم تجارت دو کشور به ۲۰میلیارد دلار برسد.
وی افزود: سیستم بانکداری و بوروکراسی نباید مانع تجارت میان دو کشور شود و برای تقویت حمل‌و‌نقل میان دو کشور باید مالیات سوخت برداشته شود.
بویوککسی با اشاره به علاقمندی ترکیه برای خرید نفت و گاز ایران خواستار ایجاد زمینه‌هایی برای تامین فولاد توسط شرکت‌های ترکیه‌ای برای ساخت لوله‌های انتقال گاز میان دو کشور شد.
بهمن حسین‌پور، سفیر ایران در ترکیه نیز با تاکید بر نقش روابط اقتصادی در توسعه مناسبات میان دو کشور یادآور شد: رشد روابط اقتصادی بر روی همه مناسبات اثرگذار است و اگر بخواهند رابطه میان دو کشور را توصیف کنند، به روابط اقتصادی تکیه مي‌کنند.
وی افزود: باید به این باور برسیم که مي‌خواهیم با هم کار کنیم و به هم اعتماد داشته باشیم. مرزهای ایران و ترکیه ۵۰۰ سال است که در آرامش و سکوت قرار دارد و مي‌توان با ایجاد شهرک‌های صنعتی و تجاری در مرز دو کشور باعث ایجاد اشتغال و توسعه روابط دو کشور شد. (پيش از اين سليمان دميرل رييس جمهور فقيد تركيه از آرامش ۳۰۰ ساله در مرزهاي دو كشور سخن گفته بود. اردوغان نيز در مصاحبه‌اي كه چند روز پيش با مطبوعات داشته اين مدت را ۴۰۰ سال خوانده بود كه اشاره به خاتمه جنگ چالدران دارد.)
حسین‌پور در ادامه خواستار تبدیل شورای تجاری ایران و ترکیه به اتاق بازرگانی شد و گفت: ایران و ترکیه مي‌توانند به الگویی برای منطقه تبدیل شوند.
ایران، هفتمین شریک عمده صادرات ترکیه و دوازدهمین شریک عمده واردات این کشور است.
منبع: دنیای اقتصاد، پنجشنبه ۷ آبان ماه ۸۸
