وزیر جهاد کشاورزی دولت دهم دیروز به اتاق ایران رفت تا با نمایندگان پارلمان بخش خصوصی صبحانه بخورد و پای نقد و نظر آنها بنشیند. این نخستین نشست رسمی صادق خلیلیان با فعالان بخش خصوصی بود که وزارت او را به فال نیک گرفته‌اند.
محمد نهاوندیان در این نشست با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به حمایت‌های خاص دولت نیاز دارد، گفت: حتی در اقتصادهای باز و در قوانین wto نیز بیشترین حمایت را در بخش کشاورزی می‌بینیم.
رییس اتاق ایران، صادق خلیلیان را با اتاق بیگانه ندانست؛ چون قبلا عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی بوده است. وی همچنین به این نکته اشاره کرد که از این پس وزارت کشاورزی می‌تواند ۴ نماینده در اتاق بازرگانی داشته باشد. رييس اتاق ايران همچنین با تاييد تشكيل كارگروه مشترك اتاق بازرگاني و وزارت كشاورزي نخستین جلسه آن را در هفته آينده اعلام كرد.
نهاوندیان با انتقاد از این که اعتبارهای تخصیص یافته به کشاورزی تحقق نمی‌یابد دلیل آن را ناهماهنگی‌ها دانست و گفت: از بخش‌هایی که از گذشته دچار ناهماهنگی بوده است می‌توان به بخش آب اشاره کرد. به گفته نهاوندیان، هماهنگی میان وزارت‌های نیرو و کشاورزی در این زمینه بسیار مهم است؛ چراکه از جمله چالش‌هایی که در استان‌ها دیده می‌شود این است که آیا آب سدها باید برای کشاورزی مورد استفاده قرار بگیرد یا نه؟
رییس اتاق ایران، ضمن اشاره به نشست شورای وزیران در ژنو و اینکه مهدی غضنفری در آنجا حضور دارد، اظهار امیدواری کرد که این امر منجر به آغاز جدی مذاکرات گروه کاری ایران برای الحاق به WTO شود. نهاوندیان همچنین اظهار امیدواری کرد که رابطه سازمان‌یافته‌ای از این پس میان اتاق و وزارت جهاد کشاورزی برقرار شود.
به تقابل با صنعت اعتقاد نداريم
در ادامه اين نشست صادق خلیلیان با اشاره به سهم ۱۳ درصدی بخش کشاورزی در توليد ناخالص ملي، سهم ۲۰ درصدی در اشتغال و سهم ۱۴ درصدی در صادرات غيرنفتي كشور گفت: ۸۷ درصد نیاز کشور به محصولات اساسی را در داخل تولید می‌کنیم که در اقتصاد دنیا هم رقم مناسبی به شمار می‌آید.وی با بیان اینکه ارتباط نزدیکی بین امنیت غذایی و امنیت ملی وجود دارد، یادآور شد: در واقع کشاورزی بخش‌های سیاسی را هم تقویت می‌کند.
وزیر کشاورزی ادامه داد: در ادبيات توسعه اقتصادي چنین مطرح مي‌شود كه بايد به دنبال جایگزینی صادرات با واردات باشيم؛ اما من معتقدم كه اقتصاد ايران مي‌تواند به سمت تلفيق اين مقوله برود. خلیلیان با تصریح این نکته که تقابل میان صنعت و کشاورزی مربوط به دهه‌های گذشته است، گفت: بخش‌های صنعت و کشاورزی در هم تنیده‌اند و اگر بخشی از اقتصاد عقب بیفتد بخش‌های دیگر هم عقب خواهند افتاد. خليليان از سوی دیگر بر خودكفايي در محصولات كشاورزي تاكيد و اذعان كرد: نتوانستيم از پتانسيل‌هاي بخش كشاورزي در رسيدن به اهداف اقتصادي توسعه ملي بهره ببريم که این از نقاط ضعف چهار برنامه توسعه بوده است؛ همچنین محور بودن كشاورزي خوب تبیین نشده است. هر چند كه تقابل با صنعت نيز ممكن است به ميان بيايد، اما ما به اين تقابل اعتقادي نداريم.
وي افزود: در طول دو سه دهه گذشته ۶۷ تا ۷۰ درصد کل سرمايه‌گذاري اعم از خصوصی یا دولتی در بخش خدمات بوده است كه در مقايسه با اقتصاد آمريكا مي‌بينيم كه آنها هم ۷۰ درصد سرمايه‌گذاري را در بخش خدمات انجام داده‌اند؛ اما شرایط ما کجا و شرایط آنها کجا؟! به گفته وزیر جهاد کشاورزی، اگر ۱۰ درصد از اين سرمايه‌گذاري به بخش توليد منتقل شود سه درصد توليد ناخالص داخلي افزايش پيدا مي‌كند.
خلیلیان با اشاره به وجود ۳۵ ميليون هكتار اراضي مستعد در كشور بيان كرد: ما از اين ميزان از ۱۸ ميليون هكتار استفاده مي‌كنيم كه سالانه چهار ميليون هكتار آن آيش است، هشت ميليون هكتار آن آبی و بقيه هم به صورت ديم کشت می‌شود.
وي با بيان اينكه در بخش آبي فقط از ۱۰ درصد مكانيسم‌هاي آبياري مدرن استفاده مي‌شود و بقيه به صورت سنتي است، عنوان كرد: مجموعه آب قابل استحصال در کشور ۱۳۵ ميليارد مكعب است كه تاکنون حدود ۱۰۰ ميليارد مكعب آن مهار شده است كه از این میزان ۶۰ تا ۶۵ درصد آن خدادادي و به صورت طبیعی مهار شده؛ اما هيچ گاه براي آب‌هاي زيرزميني سرمايه‌گذاري نكرديم.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه الان حدود ۱۰۰ سد بزرگ و متوسط داریم، گفت: ۳ و نیم میلیون هکتار، اراضی پایاب این سدها است که دوونیم میلیون آن یا اصلا شبکه آبیاری زهکشی ندارد یا به طور ناقص دارد. وي در ادامه با اشاره به این که اراضی کشاورزی ما توان بالایی برای حداکثر بازدهی دارند، تصريح كرد: چهار برنامه توسعه را گذرانده‌ايم؛ اما هنوز گرفتاري داريم و اين به نوع مديريت پروژه‌ها و تكميل آنها مربوط می‌شود. ما در تكميل حلقه‌ها دچار مشكل بوده‌ايم. اين در حالي است كه استفاده از پتانسيل‌ها براي رسيدن به نرخ رشد هشت درصدي كشور بسيار سهل‌الوصول است.
وزیر کشاورزی با تاكيد بر اينكه نظام توزيع كالا در ايران بايد ساماندهي شود، بيان كرد: تحقق برنامه‌هاي من باعث يك كشاورزي سودآور مي‌شود و ساماندهي واحدهاي موجود در نظام‌هاي بهره‌برداري نيز از جمله رويكردهاي مدنظر است.
وي با تاكيد بر اجراي سياست‌هاي اصل ۴۴ با ويژگي‌هاي خاص اين بخش تصريح كرد: بحث توسعه آبياري تحت فشار در سطح حداقل يك ميليون هكتار نيز مورد توجه قرار خواهد گرفت؛ البته این نوع آبیاری تاكنون در سطح ۸۰۰ هزار هكتار از اراضی کشور اجرا شده است. وي سپس به برنامه‌هاي آينده وزارت كشاورزي و اتاق بازرگاني اشاره كرد كه از جمله آنها تهيه منشور همكاري بين آنها و تشكيل كارگروه مشترك است.
زور وزارت صنایع از ما بیشتر بود!
اما شاهرخ ظهیری که پیش‌تر خلیلیان از او با عنوان پدر صنایع غذایی ایران یاد کرده بود در این نشست و در پاسخ به صحبت‌های وزیر کشاورزی گفت: این بخش خصوصی است که می‌تواند باعث رشد تولید شود. صنایع تبدیلی بخش کشاورزی باید در بخش کشاورزی باشد. ما در گذشته و در زمان آقای کلانتری تمام تلاش‌مان را کردیم و این را به مجلس هم بردیم؛ اما مثل این که زور وزارت صنایع از ما بیشتر بود!
برنامه‌ریزی برای صادرات
اسدالله عسگراولادي، عضو دیگر اتاق ايران که همه او را به عنوان سلطان پسته می‌شناسند در این نشست خواستار برنامه‌ريزي‌ها براي صادرات محصولات كشاورزي از سوي وزير جهاد كشاورزي شد و از او پرسید: نگاهی به جلسه بیندازید تا ببینید بخش خصوصی چگونه از شما استقبال می‌کند. ما اکنون از مرز ۱۰ میلیون تن تولید عبور کرده‌ایم؛ اما وزارتخانه چه برنامه‌ای را برای افزایش درصدی دارد؟ باید برنامه‌ای داشته باشید که بعد از چهار- پنج سال ما به صادرات ۲۰ میلیون تنی در بخش کشاورزی دست یابیم. وی عنوان كرد: در بخش كشاورزي بايد توليد براي صادرات را از توليد براي مصرف جدا كرد. صادرات بخش كشاورزي ما مي‌تواند در دنيا حرفي براي گفتن داشته باشد، بايد توليد صادراتي در استان‌هاي كشور را با توجه به وضعيت كشورهاي ديگر مدنظر قرار داد.
بازنده رقابت هستیم
محسن جلالپور، رییس اتاق کرمان هم با اشاره به سهم ۲۴ درصدی استان متبوعش از کل باغات کشور گفت: پسته ما رقابت خود را در برابر پسته آمریکا از دست داد؛ چون قیمت تمام شده ما بیشتر از آنها است. همچنین ما از هر هکتار ۸۰۰ کیلو برداشت می‌کنیم؛ اما آنها سه تن و ۲۰۰ کیلو.
وی با بیان اینکه بخش خصوصی هم باید در تحقیقات پسته کشور حضوری پررنگ داشته باشد، از وزیر خواست تا چاره‌ای بیندیشد وگرنه «ما صادرات یک و نیم میلیارد دلاری خود در بخش پسته را از دست خواهیم داد.» محسن احتشام، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن خراسان جنوبی نیز ضمن اشاره به سرمایه‌گذاری اسپانیایی‌ها در بخش زعفران گفت: بیش از ۹۸ درصد زرشک ایران در خراسان جنوبی تولید می‌شود و چون صادرات نمی‌شود وقتی که خشکسالی می‌شود قیمت آن افزایش می‌یابد؛ اما وقتی که ما سالی پرمحصول داریم قیمت‌ها به جایی می‌رسد که حتی برای کشاورزان صرفه ندارد که محصول خود را برداشت کنند!
محمد مهدی راسخ، دبير اتاق تهران، نیز به علت ماجرای نافروش ماندن سیب تولیدی در کشور پرداخت و با بیان اینکه راهبرد دولت برای ذخیره‌سازی این محصول و فروش ارزان و یارانه آن در شب عید، مساله‌آفرین است، افزود: حتي كشاورزان هزينه‌هاي خود را هم نتوانستند به دست بياورند در هيچ جاي دنيا اين‌گونه نيست كه دولت بخواهد سيب را بخرد و زير قيمت آن را بفروشد. این نگرانی هست که مانند سال‌های ۶۴-۶۳ کشاورزان باغات سیب خود را معدوم کنند.
منبع: دنیای اقتصاد، سه شنبه ۱۰ آذر ماه ۸۸
